نهادهای قدرت در هر جامعه‌ای همواره درصدد کنترل و هدایت نظام ادبی کشور خویش بوده‌اند و ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. به لطف ترجمه‌های بسیاری که از آثار کودک و نوجوان طی دهه 40 و 50 شمسی وارد بازار ایران شدند، نهادهایی برای ارزیابی و هدایت تولیدات آن‌ها تأسیس گشتند. در میان شیوه‌های مختلف نظارتیِ نهادها، سیاست اهداء جوایز مؤثرترین بوده که مستقیماً بر بازار، صنعت نشر و ترجمه و نظام آموزشی کودک و نوجوان تأثیر می‌گذارد و علی‌رغم اهمیت، کمتر موردپژوهش قرارگرفته است. این نوشتار به بررسی تأثیر سیاست مذکور بر تولید آثار ترجمه و تألیف کودک و نوجوان طی دو دهه نخست فعالیتشان می‌پردازد. فهرستی از آثار برگزیده سال‌های 1340 تا 1357 از دو منبع جامع برگ‌های ماندگار (زاهدشکرآبی، 1392) و پایگاه کتابخانه ملی ایران استخراج شدند. سپس، با نرم‌افزار SPSS نهادهای فعال، تعداد و نوع آثار برگزیده و ناشران برجسته این دوره مشخص گشتند. با تحلیل گفتمان، مضمون اصلی هر یک از آثار برگزیده شناسایی و مقایسه شدند. اجماع نتایج کمی و کیفی نشان داد که نهادها با تخصیص بیشتر جوایز خود به آثار تألیفی (60.6%)، داستانی و آثاری که مضامین خاص داشتند، عرضه‌کنندگان و بازار را به سمت تولید چنین آثاری سوق داده‌اند. همچنین، مضامین آثار برگزیده مشابه بوده و سیاست اهداء جوایز نهادها در این دوره سوگیری ایدئولوژیک داشته است.

کلمات کلیدی