ایلخانان قلمرو خود را به کمک دو نهاد اداری )دیوان( و امارت اداره می کردند. در رأس نهاد امارت ، فرماندهان ارشدی با عنوان نویان قرار داشتند که از آغاز تا اضمحلال سلسلۀ ایلخانی در وقایع سیاسی چون تحولات جانشینی نقش پررنگی ایفا کردند. پیرامون برخی از نویان های دورۀ ایلخانان چون نوروز و چوپان بحث های زیادی شده است؛ اما امیرانی کمتر شناخته شده چون طُغاچار نیز حضور داشتند که شناخت نقش و عملکرد آن ها می تواند ابعاد و اهمیت نهاد امارت و نقش آن را در تحولات حکومت ایلخانان روشن تر سازد. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی، به دنبال بررسی و مطالعۀ زمینه های قدرت گیری و عوامل مؤثر بر رفتار سیاسی طُغاچارنویان است. یافته ها نشان می دهد که جایگاه اشرافیت نظامی مهمترین عامل رشد نویان ها در ساختار سیاسی حکومت ایلخانان بود. طُغاچار به عنوان امیری تاجبخش دستکم در قدرت گرفتن یا از تخت فروافتادن پنج ایلخان )احمد تگودار، ارغون، گیخاتو، بایدو و غازان( نقشی مشهود داشت. الگوی رفتار سیاسی امیرانی مشابه طُغاچار موجب ایجاد رقابت های سنگین و پرهزینه میان نویان ها و یورت های مختلف شد و نبردهای چهارساالۀ( 690 تا 694 ق) داخلی بر سر جانشینی از مصادیق بارز این رقابت ها بود.

کلمات کلیدی