سرب به‏عنوان یک فلز سنگین و آلاینده شیمیایی پایدار از طریق منابع مختلف مصنوعی و طبیعی سلامت محیط زیست و موجودات زنده را تهدید می‏کند. به منظور بررسی اثر متقابل متیل‌جاسمونات و تنش سرب بر خصوصیات رشدی، جذب و تجمع این عنصر و تعیین شاخص خطرپذیری در گیاه ریحان پژوهشی گلدانی به‏صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح نیترات سرب (صفر، 200 و 400 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) و محلول‌پاشی متیل‌جاسمونات در سه غلظت (صفر، 5/0 و 1 میلی‌مولار) بود. نتایج مقایسه میانگین داده‏ها حاکی از کاهش تمامی صفات مورفولوژیک مورد مطالعه و افزایش میزان سرب برگ و ریشه گیاه و افزایش شاخص خطرپذیری با افزایش سطوح تنش سرب بود و محلول پاشی متیل جاسمونات تا حدودی توانست برخی از این صفات را بهبود بخشد. به‏طوریکه محلول‏پاشی متیل جاسمونات با غلظت 1 میلی‏مولار سبب افزایش 01/6 درصدی طول گل آذین و به‏ترتیب سبب کاهش 56/96 و 31/79 و 20/99 درصدی میزان سرب برگ و ریشه و شاخص خطرپذیری گردید، در حالی که با غلظت 5/0 میلی‏مولار به‏ترتیب موجب افزایش 66/27 و 84/9 درصدی تعداد شاخه فرعی و وزن تر اندام هوایی گردید. بنابراین به‏نظر می‏رسد کاربرد متیل-جاسمونات در شرایط تنش‏زا توانسته تاحدودی صفات گیاه را بهبود بخشد و از آنجایی که در برخی موارد غلظت 1 میلی‏مولار آن سبب کاهش برخی صفات مورفولوژی گیاه گردید لذا کاربرد آن با سطح 5/0 میلی‏مولار در شرایط تنش سرب قابل توصیه می‏باشد.

کلمات کلیدی