عنوان : ( ارزیابی حاصل‌خیزی اراضی برای کشت ذرت با استفاده از GIS، منطق فازی و ANP (مطالعه موردی: چهار حوضه استان گلستان) )
نویسندگان: حسین پورهادیان , بهنام کامکار , افشین سلطانی , حسن مختارپور ,
Full Textچکیده
سابقه و هدف: یکی از عوامل بسیار مهم در تولید عملکرد بالای گیاهان وجود عناصر غذایی خاک می‌باشد. لذا بررسی دقیق میزان عناصر قابل دسترس از جمله عناصر پرمصرف و کم مصرف در خاک برای تولید محصول مهمی مثل ذرت ضروری می‌باشد. به‌همین منظور تهیه نقشه حاصل‌خیزی خاک چهار حوضه کشاورزی استان گلستان به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، منطق فازی و تحلیل شبکه‌ای (ANP) برای کشت گیاه ذرت مورد پژوهش قرار گرفت. مواد و روش‌ها: این پژوهش در چهار حوضه قره‌سو، قرن‌آباد، محمدآباد و زرین‌گل استان گلستان انجام شد. جهت تهیه لایه‌های رستری عناصر خاک شامل پتاسیم و فسفر قابل دسترس، نیتروژن کل، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس و منگنز قابل جذب خاک از اطلاعات 85۸ نقطه نمونه‌برداری شده خاک استفاده شد. ابتدا لایه رستری هر عنصر به کمک روش کریجینگ معمولی در محیط10.4 ArcGIS در محدوده اراضی زراعی منطقه مورد مطالعه تهیه شد. سپس به کمک توابع فازی نقشه هر عنصر استانداردسازی فازی شد و نقشه‌های مربوط به هر عنصر با استفاده از ANP وزن‌دار شده و با روی هم‌گذاری لایه‌ها، نقشه حاصل‌خیزی خاک تهیه شد. به‌منظور انطباق لایه‌های تولید شده با نیاز تغذیه‌‌ای گیاه ذرت، نیازهای تغذیه‌‌ای این گیاه با استفاده از منابع علمی تعیین گردید. در پایان لایه نهایی به پنج طبقه حاصل‌خیزی خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم تقسیم شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد ارزش فازی اراضی زراعی محدوده مورد مطالعه بین ۰/۳۰ تا ۰/۷۸ بود. ۱۱۹۷۷۱/۴۷ هکتار معادل ۵۹/۸۷ درصد منطقه مورد مطالعه دارای حاصل‌خیزی متوسط که بیشتر در قسمت میانی منطقه مورد مطالعه واقع شد و ۸۰۲۱۲/۶۵ هکتار معادل ۴۰/۰۹ درصد دارای حاصل‌خیزی کم که بیشتر در قسمت شمالی و جنوبی قرار داشت. ۸۴/۲۴ هکتار معادل ۰/۰۴ درصد دارای حاصل‌خیزی زیاد بود و دو طبقه حاصل‌خیزی خیلی‌کم و حاصل‌خیزی خیلی‌زیاد فاقد سهم از منطقه مورد مطالعه بودند. در بین حوضه‌ها؛ حوضه زرین‌گل دارای بالاترین حاصل‌خیزی و حوضه محمدآباد دارای پایین‌ترین حاصل‌خیزی بودند. میانگین ارزش فازی نشان داد عناصر منگنز و پتاسیم به‌ترتیب دارای بیشترین ارزش و عناصر کلسیم و روی به‌ترتیب دارای کمترین ارزش فازی بودند. عناصر پتاسیم و فسفر قابل دسترس، نیتروژن کل، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس و منگنز قابل جذب باعث کاهش ارزش حاصل‌خیزی مساحت اراضی مورد مطالعه به‌ترتیب به‌میزان ۶۹/۳۸، ۷۶/۰۲، ۹۶/۹۸، ۹۴/۶۸، ۴۷/۸۱، ۴۹/۱۰، ۹۶/۹۸، ۶۹/۵۷ و ۳۰/۲۸ درصد شدند. نتیجه: نتایج حاصل از پهنه‌بندی حاصل‌خیزی چهار حوضه مورد مطالعه به کمک منطق فازی و ANP برای کشت ذرت نشان داد تقریباً کل محدوده مورد مطالعه (به‌جزء ۸۴/۲۴ هکتار) از نظر حاصل‌خیزی با مشکل روبرو بود. حوضه زرین‌گل حاصل‌خیزترین حوضه برای کشت ذرت بود و حوضه‌های قره‌سو، قرن‌آباد و محمدآباد به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی حاصل‌خیزی قرار گرفتند.
کلمات کلیدی
ذرت حاصل‌خیزی منطق فازی GIS ANP
@article{paperid:1083515,
author = {حسین پورهادیان and کامکار, بهنام and افشین سلطانی and حسن مختارپور},
title = {ارزیابی حاصل‌خیزی اراضی برای کشت ذرت با استفاده از GIS، منطق فازی و ANP (مطالعه موردی: چهار حوضه استان گلستان)},
journal = {تولید گیاهان زراعی},
year = {2020},
volume = {13},
number = {3},
month = {October},
issn = {2008-739X},
pages = {1--22},
numpages = {21},
keywords = {ذرت حاصل‌خیزی منطق فازی GIS ANP},
}
%0 Journal Article
%T ارزیابی حاصل‌خیزی اراضی برای کشت ذرت با استفاده از GIS، منطق فازی و ANP (مطالعه موردی: چهار حوضه استان گلستان)
%A حسین پورهادیان
%A کامکار, بهنام
%A افشین سلطانی
%A حسن مختارپور
%J تولید گیاهان زراعی
%@ 2008-739X
%D 2020
