سنا (Cassia angustifolia Vahl.)، گیاه دارویی مهم، از خانواده Ceasalpiniaceae بوده که در درمان برخی از بیماری ها از جمله عفونت های پوستی، درمان یبوست و کرم روده کاربرد دارد. هدف از این پژوهش بهینه سازی ریزازدیادی این گیاه می باشد. به این منظور ابتدا بذرهای سنا ضدعفونی و در محیط کشتMS کشت شدند و از قطعات ساقه دارای گره به‌عنوان ریزنمونه استفاده شد. تیمارهای مورد بررسی برای بهینه‌سازی محیط کشت پرآوری شامل غلظت‌های مختلف سیتوکینین‌هایBA و Kin (۱،۰، ۲ و ۴ میلی‌گرم در لیتر) در ترکیب با NAA (۰ و ۲۵/۰ میلی‌گرم در لیتر) بود. پس از به دست آوردن بهترین نوع و غلظت سیتوکینین برای پرآوری (سیتوکینین BA)، این تنظیم‌کننده رشد در ترکیب با اکسین‌های مختلف برای بهینه‌سازی پرآوری ریزنمونه‌ها، مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمون BA در سه سطح (۵/۰، ۱ و ۲ میلی‌گرم در لیتر) در ترکیب با NAA،IAA وIBA هر کدام در دو غلظت (۰ و ۲۵/۰ میلی‌گرم در لیتر) بررسی شدند. سپس شاخساره‌های پرآوری شده (حداقل دارای ۳ سانتی‌متر طول) برای القای ریشه‌زایی تحت تأثیر دو نوع اکسین NAA وIBA در غلظت‌های مختلف (۰، ۳/۰، ۶/۰ و ۹/۰ میلی‌گرم در لیتر) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد شاخه‌زایی (۹۳/۲ شاخساره در هر ریزنمونه) و تعداد برگ (۶/۲۱ برگ در هر شاخساره) در تیمار ۱ میلی‌گرم BA همراه با ۲۵/۰ میلی‌گرم در لیتر NAA حاصل شد. تیمار BA در سطح ۱ میلی‌گرم در لیتر به همراه NAA با ۲۵/۰ میلی‌گرم در لیتر درنهایت به‌عنوان بهترین تیمار در پرآوری ریزنمونه‌ها بود. ییشترین درصد ریشه زایی در تیمار 3/0 میلی گرم در لیتر IBA بدست آمد که تفاوت معنی داری با تیمار 3/0 میلی گرم در لیتر NAA نداشت. همچنین کاربرد IBA با میزان 9/0 میلی-گرم در لیتر سبب بیشترین تعداد و طول ریشه گردید به طوری که به ترتیب سبب افزایش 22/172 و 41/73 درصد صفات مذکور نسبت به شاهد گردید. نتایج این پژوهش می تواند در ریزازدیادی و تکثیر وسیع این گیاه استفاده شود.

کلمات کلیدی