به‌منظور تولید محصولات سالم تحت شرایط عدم استفاده از نهاده‌های شیمیایی که تضمین‌کننده سلامت انسان باشد، کاشت این گیاهان به‌صورت مخلوط بسیار مفید می‌باشد. در این راستا آزمایشی با هدف بررسی اثر ترکیب‌های مختلف کشت مخلوط بر شاخص‌های رشدی، سه تیپ رشدی لوبیا شامل چیتی (Phaseolus vulgaris L.)، چشم‌بلبلی (Vigna unguiculata L.) و قرمز (Phaseolus vulgaris L.) در سری‌های جایگزینی، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با نه تیمار و سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. تیمارهای کشت مخلوط شامل 75% قرمز+ 25% چیتی، 75% قرمز+ 25% چشم‌بلبلی، 25% قرمز+75% چیتی، 25% قرمز+ 75% چشم‌بلبلی، 75% چیتی+ 25% چشم‌بلبلی و 75% چشم‌بلبلی+ 25% چیتی و کشت خالص هر سه تیپ رشدی بود. صفات مورد مطالعه شامل شاخص سطح برگ، میزان تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و سرعت آسیمیلاسیون خالص بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک و سرعت رشد گیاه برای هر سه تیپ رشدی لوبیا از کشت خالص و کمترین میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک برای لوبیا قرمز از تیمار 25% قرمز+ 75% چشم‌بلبلی و سرعت رشد گیاه از تیمار 25% قرمز+ 75% چیتی مشاهده شد. برای لوبیا چیتی و چشم‌بلبلی هر سه این شاخص‌ها به‌ترتیب از تیمار 25% چیتی+ 75% چشم‌بلبلی و 75% چیتی+ 25% چشم‌بلبلی به‌دست آمد. بیشترین سرعت رشد نسبی لوبیا قرمز (21/0 گرم بر گرم در روز)، چیتی (18/0 گرم بر گرم در روز) و چشم‌بلبلی (22/0 گرم بر گرم در روز) به‌ترتیب در تیمارهای 75% چیتی+ 25% قرمز، کشت خالص و 75% چشم‌بلبلی+25% چیتی ثبت شد همچنین بیشترین سرعت آسیمیلاسیون خالص (41 گرم بر متر مربع برگ در روز) در لوبیا قرمز از کشت خالص، برای چیتی نیز بیشترین (14گرم بر متر مربع برگ در روز) مقدار آن در تیمار 25% قرمز+ 75% چیتی و برای لوبیا چشم‌بلبلی (52 گرم بر متر مربع برگ در روز) از تیمار مخلوط 75% قرمز+ 25% چشم‌بلبلی به‌دست آمد. به‌طور کلی، تیمارهای کشت مخلوط موجب بهبود برخی از شاخص‌های مورد مطالعه برای گیاهان مورد برسی شدند و البته تراکم بیشتر کشت خالص موجب بهبود برخی شاخص‌های مانند سطح برگ و ماده خشک مربوط به هر سه تیپ‌ رشدی مختلف شد.

کلمات کلیدی