وضعیت علوم سیاسی ایران همانند بسیاری از رشته های علوم انسانی مناسب نیست. متقاضیان انتخاب رشته های دانشگاهی به سمت علوم تجربی و پزشکی حرکت کرده اند. وزارت بهداشت با جدا شدن از وزارت علوم مزیت منظومه دانشگاهی را از بین برد تا با انحصار دانش ریخت شناسی و آمایش رشته ها که مکمل و جهت دهنده یکدیگر هستند از کار بیفتد. از سوی دیگر برخلاف وزارت بهداشت، رشته های وزارت علوم رشد کمی باورنکردنی در تاسیس دانشگاه و افزایش ورودی و خروجی دانشجویان داشته اند به نحوی که تقریبا مرجعیت علمی در رشته های غیر علوم تجربی، پزشکی و بهداشت از بین رفته است. تعداد زیاد رشته ها، دانشجویان و اساتید در علوم سیاسی نیز کیفیت رشته را از مرجعیت و اثرگذاری انداخته است به نحوی که ارتباطی میان نیاز جامعه و حکومت و خروجی دانشگاه ها در علوم سیاسی وجود ندارد. دانشگاه ها در نبرد قدرت میان وزارت علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه های دستگاه های اجرایی، مجلس و سازمان سنجش حتی در گرفتن تعداد دانشجو، کاهش کمیت گرایی و تدوین سرفصل ها و شیوه های تدریس سلب اختیار شده اند. به عنوان مثال آزمون دکتری تستی برگزار می گردد، جذب هیات علمی و تصویب سرفصل های درسی نیز با معیارهای استقلال دانشگاه و تخصص گرایی همراه نیست. دانشجویان زیاد، مداخله دستگاه های اجرایی، توزیع شغل و تقسیم کارهای سیاسی بدون صلاحیت علمی و کسب صلاحیت علمی پس از اشغال پست سیاسی در حین خدمت امری عادی تبدیل شده است. فارغ التحصیلان علوم سیاسی حتی برای تدریس دروس فلسفه، تاریخ، جامعه شناسی و حقوق عمومی نیز در مدارس استخدام نمیشوند و جایگاه های سیاسی نیز با برچسب حساس بودن با مکانیزم های رابطه ای ساماندهی می گردد. گسترش بی رویه علوم سیاسی در دانشگاه های بی کیفیت، افزایش جذب هیات علمی و دانشجو و حتی تاسیس مجله هایی با موضوع سیاست در همه نقاط کشور، تغییر مداوم سرفصل های علوم سیاسی بدون توجه به سرفصل های جهانی، آزمون های تستی یکسان و سطح پایین تحصیلات تکمیلی، بی توجهی علوم سیاسی به جامعه و حکومت و متقابلا جامعه و حکومت به علوم سیاسی، این رشته را از ارباب علوم به دانشی بی کاربرد تبدیل کرده است. اساتید معترض، دانشجویان بی آینده، پراکندگی رویکرد و دخالت های سیاسی در آن باعث شده است که مزیت های رشته علوم سیاسی با شکل ناقص و اشتباهی به سمت رشته هایی چون مدیریت دولتی، جغرافیای سیاسی، مطالعات جهان و حتی سیاست گذاری اجتماعی حرکت کرده است. عمده ترین نگرانی حال حاضر در علوم سیاسی سرفصل های درسی و شیوه های تدریس قدیمی و غیر کاربردی بودن آموزش ها و بیکاری فارغ التحصیلان این رشته است. اقدامات جدا و در ضدیت با یکدیگر و به خصوص کشیده شدن موضوعات و روش های سیاسی و ایدئولوژیک سطح پایین در میان دانشگاهیان در علوم سیاسی امکان حرکت صنفی معرفتی را سلب کرده است. بازنمایی رشته از سوی روشنفکران و منتقدان ضد حکومت از یک سو و جذب شوندگان بی معرفت (بی روش، بی دانش) در حکومت از سوی دیگر حوزه عمومی انتقادی و علمی رشته را ساکت گذاشته است. همه کار خود را انجام می دهند و به نظر خود بهترین راه کار را پیدا کرده اند اما در نهایت به رشته، گرایش ها و به خصوص آینده علوم سیاسی ضربه شدیدی وارد خواهد شد. بازگشت به میراث مدرسه علوم سیاسی در شرایط فعلی می تواند بخشی از مشکلات فعلی را شناسایی و حل و فصل نماید. مدرسه علوم سیاسی به لحاظ اندیشه و کنش می تواند الگویی باشد برای احیا مجدد علوم سیاسی و بازگرداندن مرجعیت علوم سیاسی که در این مقاله تحلیل می گردد.

Keywords