شرایط نامطلوب محیطی نظیر تنش‌های غیر زیستی، تولید محصولات زراعی را تحت تأثیر قرار داده و در این میان تنش شوری از مهم‌ترین عواملی است که سبب کاهش عملکرد محصول در مناطق خشک و نیمه خشک می‌شود. به‌منظور بهبود تحمل به شوری در نخود با استفاده از گونه‌های قارچ میکوریزا، در سال 1395 آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای تنش شوری شامل چهار سطح (5/0 (آب معمولی)، 3، 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر) و گونه‌های مایکوریزا در سه سطح (توده بومی، Piriformospora indica به‌عنوان اندوفیت (شبه مایکوریزا) و Gigospera margarita) بودند. نتایج نشان داد که شوری موجب کاهش صفاتی چون تعداد شاخه فرعی، وزن خشک بوته، ارتفاع بوته، تعداد برگ، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء، هدایت روزنه‌ای، شاخص سبزینگی، حجم ریشه، طول ریشه، وزن خشک ریشه و درصد کلنیزاسیون شد. در میان گونه‌های مایکوریزا، گونه Piriformospora indica نسبت به سایر گونه‌ها تأثیر بیشتری بر ویژگی‌های مورد ارزیابی داشت. به طوری که کاربرد قارچ Piriformospora indica موجب افزایش ارتفاع بوته به میزان 7/12 درصد نسبت به توده بومی گردید. میزان افزایش وزن خشک اندام هوایی در سطوح شاهد، سه، شش و نه دسی زیمنس بر متر شوری در تیمار کاربرد قارچ Piriformospora indica نسبت به تیمار توده بومی به ترتیب 6/19، 9/29، 1/26 و 4/24 درصد و نسبت به کاربرد قارچ Gigospera margarita به ترتیب 8/66، 8/58، 5/87 و 3/69 درصد بود. تیمار شاهد به همراه مصرف شبه مایکوریزا گونه Piriformospora indica بیشترین میزان کلنیزاسیون را (7/54 درصد) به خود اختصاص داد. به‌طورکلی استفاده از گونه‌های مایکوریزا موجب کاهش اثرات منفی تنش شوری شد که در این میان گونه Piriformospora indica و سپس توده بومی واکنش بهتری نشان دادند.

کلمات کلیدی