بهره گیری از رابطه هم زیستی گیاه با قارچ میکوریزا و باکتری‌های محرک رشد یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمار‌های آزمایش شامل 2 سطح تنش رطوبتی (100 و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب به عنوان تیمار آبیاری کامل و تنش خشکی) و 8 سطح کود زیستی (باکتری Pseudomonas fluorescens (Ps)، باکتری Azotobactore chroococcum (Az)، قارچ مایکوریزا (M)، باکتری Ps همراه با قارچ مایکوریزا، باکتری Az همراه با قارچ مایکوریزا، باکتری Ps همراه با باکتری Az، باکتری Az در ترکیب با باکتری Ps و قارچ مایکوریزا و تیمار شاهد (عدم استفاده از باکتری و قارچ)) بود. نتایج نشان داد با ورود به شرایط تنش، صفات مورفولوژیک و هدایت روزنه‌ای در گیاه نسبت به تیمار آبیاری کامل کاهش و مقدار پرولین، کربوهیدرات کل و محتوای کلروفیل گیاه افزایش داشت. کاربرد باکتری‌های محرک رشد در اکثر صفات منجر به بهبود صفات اندازه گیری شده در گیاه در شرایط تنش و غیر تنش گردید. بیشترین وزن خشک کاسه گل (81/3 گرم) با کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens (52/4 گرم) در شرایط 100 درصد ظرفیت زراعی و پس از آن در تیمار کاربرد توام قارچ مایکوریزا و باکتری Pseudomonas fluorescens در شرایط 100 درصد ظرفیت زراعی خاک ثبت شد. کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens در خاک به تنهایی یا توام با قارچ مایکوریزا در همیشه بهار در شرایط تنش خشکی قابلیت بهبود رشد گیاه را داشته و منجر به افزایش کارایی گیاه در شرایط تنش خشکی شد.

کلمات کلیدی