ارتباطات میان مذهبی و گفتگوی پیروان مذاهب با یکدیگر از مهمترین ضرورتها در عصر حاضر است. بهره گیری از دانش فقه به مثابه علم بیانگر وظیفة عملی مکلفان، نقش بسزایی در تبیین راههای این ارتباط و گفتگو دارد. از جمله گزارههای فقهی که میتواند بهعنوان یکی از راههای گفتگوی بین مذاهب موردتوجه قرار گیرد، مدارا با مخالفان مذهبی بهمثابه مالیمت، مالطفت و نرمخویی در ارتباط با ایشان است. در اندیشة فقهی مشهور فقهای امامیه، مشروعیت رفتارهای مداراجویانه با مخالفان در قالب آموزة تقیه موردتوجه قرار گرفته و انجام رفتار مداراتی به شرایط اضطرار و خوف از ضرر و خطر منوط شده است. در مقابل، برخی دیگر از فقیهان اگرچه از رفتار مداراتی در قالب تقیه سخن گفتهاند، آن را متقوم به ضرر ندانسته و حتی خوف از حصول ضرر را در مشروعیت چنین رفتاری لحاظ نکردهاند. مقالة حاضر که یک پژوهش توصیفی - تحلیلی است باتوجهبه اهمیت طرح گفتگوی پیروان مذاهب بهعنوان یک اصل اولی و نه یک تاکتیک موقتی و مشروط به شرایط اضطراری، ادلة هر دو دیدگاه پیشگفته را به نقد کشیده و مقتضای روایات را انجام رفتارهای مداراجویانه و حسن معاشرت با مخالفان مذهبی به عنوان یک اصل اساسی و همیشگی در ارتباطات و گفتگوهای میان مذهبی دانسته است

کلمات کلیدی