تا امروز، تصور عمده پژوهش گران بر این بوده که طومارهای نقالی، ریشه در سنت شفاهی دارند و روایات آنها سینه به سینه نقل شده و به ما رسیده است. به نظر می رسد که این تلقی، گویای همه واقعیت نیست؛ چه اینکه بسیاری از روایات این متون را می توان در منابع کهن و حتی پیش از شاهنامه فردوسی، بازجست. مضاف بر اینکه سندی برای اثبات پیوستگی زنجیره نقل شفاهی این روایات در دست نیست و شواهد، عموما خلاف آن را نشان می دهد. این تحقیق، با جست وجو در منابع کهن حماسی مکتوب، و مقایسه روایات طومار زریری با آنها، نشان می دهد که زریری در روایت داستان های مشترک طومار خود با شاهنامه فردوسی، شش منبع عمده و مکتوب در دست داشته است: ۱- شاهنامه فردوسی؛ ۲- روایات شاهنامه های پیش از فردوسی (با واسطه)؛ ۳- متون تاریخی قدیم و جدید؛ ۴- منظومه های حماسی؛ ۵- چند داستان بدیع که عموما در سرزمین هند به وجود آمده بودند و خود منبع مکتوب داشتند؛ و ۶- مجموعه ای از طومارهای مکتوب که زریری برای تالیف طومار خود، گرد آورده بود. بر این اساس، باید در شفاهی دانستن مطلق منابع و واسطه های روایات این طومار در داستان های مشترک با شاهنامه فردوسی، تردید کرد.

کلمات کلیدی