تجارب حاصل از نظریات توسعۀ روستایی نشان‌‌دهندۀ ناکارآمدی برخی از طرح‌‌های گذشتۀ روستایی ‌‌است؛ بنابراین در بازۀ زمانی کنونی، رهیافت روستای خلاق به‌‌عنوان دیدگاهی نو و مؤثر در زمینۀ توسعۀ روستایی تلاش دارد تا بستر زندگیِ باکیفیت و خلاقانه را در مناطق روستایی مهیا سازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرگذاری شاخص‌‌های روستایی خلاق بر پایداری سکونتگاه‌‌های روستایی سیستان انجام شده‌‌است. این پژوهش بر پایۀ روش، توصیفی-تحلیلی استوار بوده و از نظر هدف، کاربردی ‌‌است. برای گردآوری اطلاعات روش‌‌های اسنادی و میدانی به‌‌کار رفت. نمونۀ آماری، شامل 20 روستا با جمعیت 9762 خانوار ‌‌است که براساس فرمول کوکران، تعداد 308 نفر انتخاب و با روش تصادفی ساده از آن‌‌ها نظرسنجی شد. برای آزمون مدل مفهومی پژوهش و بررسی تأثیر شاخص‌‌های روستای خلاق بر پایداری سکونتگاه‌‌های روستایی، آزمون T تک‌‌نمونه‌‌ای و نرم‌‌افزار Smart PLS به‌‌کار رفت. براساس مقادیر مربوط به ضریب مسیرها در مدل نهایی تحقیق، به‌‌طورکلی عامل خلاقیت با ضریب اثر (97/0 درصد) پایداری روستایی را تبیین می‌‌کند. همچنین ‌‌مؤلفه‌‌های انعطاف‌‌پذیری، ابتکار، ترویج و آموزش، خطرپذیری، رهبری و مشارکت به‌‌ترتیب با ضرایب 182/0، 162/0، 148/0، 149/0، 155/0، 169/0 درصد به‌‌طور غیرمستقیم بر پایداری روستایی اثرگذارند. براساس آزمون (T تک‌‌نمونه‌‌ای)، میانگین به‌‌دست‌‌آمده برای تمامی ابعاد (متغیر مستقل و وابسته) بیشتر از میانگین نظری (3) ‌‌است. در این بین مؤلفه‌‌های اجتماعی (با میانگین 45/3)، اقتصادی (با میانگین 37/3) و کالبدی (با میانگین 31/3) بیشترین اثرگذاری را بر پایداری و مؤلفه‌‌های ترویج و آموزش (با میانگین 46/3)، انعطاف‌‌پذیری (با میانگین 43/3) و ابتکار (با میانگین 42/3) بیشترین اثرگذاری را بر خلاقیت روستایی دارند.

کلمات کلیدی