مراتع حیاتی‌ترین بستر توسعه پایدار محیط زیست و پدیده‌های اکولوژیک محسوب می‌شوند که ارزش‌گذاری خدمات و کارکردهای آن گامی موثر در جهت جلوگیری از تخریب آن است. هدف اصلی این تحقیق شناسایی و ارزش‌گذاری اقتصادی کالاها و خدمات اکوسیستم مرتعی با تأکید بر تولید علوفه و گیاهان دارویی در مراتع نوبهار شهرستان بجستان در جنوب استان خراسان رضوی بوده است که میتواند در تعیین ارزش اقتصادی مرتع و سهم فرآورده‌های اصلی و فرعی در آن، مدیران را در بهبود برنامه‌ریزی و مدیریّت بهینه مراتع هدایت و یاری نماید. جهت انجام این تحقیق از دادههای مربوط به ظرفیت چرایی در مرتع منتخب به تفکیک درصد تاج پوشش استفاده شد. با توجه به ناهمگنی علوفههای مرتعی، از نظر اقتصادی، و نبود بازار سازمان یافته جهت مبادله، از قیمت معادل و بهره‌گیری از رهیافت ارزش‌گذاری غیرمستقیم هزینه جایگزین استفاده شد. برای کارکردهای گیاهان دارویی از روش قیمت‌گذاری بازاری استفاده شد. نتایج نشان داد میزان علوفه قابل بهرهبرداری در کل استان خراسان رضوی برابر با 7/0 میلیون تن در سال به دست آمد. همچنین ارزش اقتصادی علوفه در مرتع نوبهار به عنوان مرتع کم تراکم با توجه به تعیین قیمت هر کیلوگرم علوفه قابل استفاده تولیدی 12/863224 میلیارد ریال در سال برآورد شد که علاوه برآن، ارزش کل تولید گیاهان دارویی 26/259977 میلیون ریال بدست آمد که با توجه به میانگین طول دوره بهره برداری گیاهان دارویی (5 سال) حداقل ارزش سالانه تولید گیاهان دارویی در مراتع استان 46/51995 میلیون ریال برآورد شد. نتایج پژوهش نشان داد که مراتع منطقه از نظر کارکرد تولید علوفه متوسط ارزشی 6987515 میلیون ریال در هر هکتار در سال دارند. کارکرد تولید علوفه بیشترین درصد ارزش اقتصادی کل را به خود اختصاص داده است.

کلمات کلیدی