به دنبال دگرگونی های مختلف سیاسی و فکری در دوره معاصر، فرصت های تازه ای پیش روی متفکران شیعه و سنی قرار گرفت. از جمله آن که از آتش تعصّب کاسته شد و به فهم روشن تر و نگاه واقع بینانه تری به وقایع صدر اسلام و به خصوص خلافت امیرالمؤمنین علی (ع) یاری رساند. به عنوان نمونه خوانش شیعی که پیش تر در حاشیه مباحث بود مورد توجّه اندیشمندان اهل سنت قرار گرفت. طه حسین یکی از این اندیشمندان بود که متاثّر از فضای یاد شده به بازخوانی وقایع دوران حکومت امام علی (ع) پرداخت. به همین دلیل، پژوهش در دیدگاه و تحلیل این اندیشمند مهم جلوه می کند. از این رو شناخت و فهم چگونگی توصیف و تحلیل طه حسین از ویژگی های خلافت امام علی (ع)، مسئله مقاله حاضر است. علاوه بر روش توصیفی، رویکرد تحلیلیِ متن الفتنة الکبری مبتنی بر بهره گیری از شاخص های نظریه گفتمان لاکلا و موفه است. نتیجه نشان می‌دهد دیدگاه و تحلیل های طه حسین بیش از آن که بر پایه روش علمی باشد، از بُعد عقیده انجام شده است. در این تحلیل ها تأثیر خوانش شیعی از حوادث مشهود است. وی تمام اعمال و رفتار امام (ع) را در ابعاد مختلف حکومت کاملا منطبق با مقوله دین و پایمردی همیشگی به ضوابط بیعت، روایت و ارزیابی می کند و در مقابل، دشمنان ایشان را با مقوله دنیاطلبی و بیعت شکنی پیوند می زند.

کلمات کلیدی