شکست، دشواری و ناگواری از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر دنیایند؛‌ وعده خداوند متعال بر دوام سختی کشیدن انسان و استمرار بی‌وقفه‌ی آزمایشات و ابتلائات الهی در دنیا شاهد بر این مدعاست. ‌بی‌تردید قرآن کریم در راستای مواجهه سالم و کارامد با این مشکلات نیز نسخه‌ای فراگیر دارد. مطالعاتی که به تازگی از منظر روانشناختی به این مقوله پرداخته‌اند، بر یک شاخصه بنیادین به نام «شفقت بر نفس» یا «خود دلسوزی» تاکید نموده و آن را اساس بسیاری از مهارتهای فردی، عزت نفس، شادکامی و... دانسته‌اند. این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد میان‌رشته‌ای، مولفه‌های خودشفقتی را در یکی از مقاطع بحرانی امت اسلامی در عصر حضور رسول اکرم (ص) یعنی جنگ احد، دنبال نموده و به بسط محتوایی این فضیلت بر اساس قرآن دست یافته است. در مقوله مهربانی با خود؛ به مفاهیم نقد و انکار سرزنشگران، تاکید بر وجود مدبر مهربان و تسلی و القای آرامش؛ در مقوله انسانیت مشترک؛ عمومیت قانون مرگ و تکرار تاریخی بلا برای مؤمنان و در رابطه با ذهن آگاهی؛ تحلیل زمینه‌های شکست، انگیزش جهت غلبه بر شکست، ارائه راهکار و دستاوردسازی از شکست و تصریح به عواقب انتخاب‌های نادرست، را مهمترین مفاهیم محتوایی آیات جنگ اُحد یافته است.

کلمات کلیدی