در این مطالعه با ارزیابی تئوری انتشار فضایی و تکیه بر الگوهای آن (گسترشی، سلسله‏مراتبی، پیوسته و جایگزین) قصد بر این است الگوی جدیدی از انتشار معرفی ‏شود. هدف اصلی آن درک الگوی حاکم بر پراکنش فضایی مطب‌های پزشکان متخصص در شهر مشهد است. شیوۀ مطالعه توصیفی ـ تحلیلی و واحد تحلیل آن تمامی مطب‌های پزشکان متخصص در 27 تخصص است. برای این منظور با استفاده از آدرس‌های مطب‏ پزشکان ‏متخصص (شامل 2425آدرس)، ضمن ایجاد پایگاه اطلاعات جغرافیایی از مطب‌ها برحسب نوع تخصص و با بهره‏گیری از مدل‌های تحلیل فضایی همچون پروفیل‌های تراکمی، مرکز ثقل و مسافت استاندارد، الگوی پراکنش و مبدأ انتشار مطب‌ها شناسایی شد. در گام بعد با استفاده از مدل‌های خودهمبستگی فضایی، تحلیل‏شبکه و تخصیص‏مکانی، شیوۀ انتشار هر یک از مطب‌ها برحسب نوع تخصص مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام با استفاده از نمودار پراکنش و ضریب همبستگی، میزان انتشار هریک از تخصص‌ها مشخص گردید. نتایج این بررسی نشان داد که انتشار مطب‌ها در شهر مشهد، دارای الگوی جدیدی است که می‏توان آن را الگوی «انتشار فضایی معکوس» نامید. ویژگی اصلی این الگو افزایشِ شکاف و نابرابری درنتیجۀ افزایش تعداد خدمات است. بدین شکل که با افزایش تعداد مطب‌ها در هر تخصص تمایل به قرارگیری آن‌ها درکنار یکدیگر افزایش می‏یابد. همچنین برخلاف الگوهای رایجِ انتشار فضایی که بازتوزیع خدمات را از منشأ به بیرون نشان می‏دهد، در این الگو انتشار مطب‌ها از منشأ آن‌ها چندان رخ نمی‏دهد. علاوه‌براین، گرایش به موقعیت مرکزی مطب‌ها با افزایش تعداد آن‌ها در هر تخصص بیشتر می‎شود. درک این موضوع می‏تواند ابعاد جدیدی از لایه‏های پنهانی تحولات کالبدی در شهر مشهد و چالش‌های فراروی عدالت توزیعی را نشان دهد

کلمات کلیدی