تکامل سیستم بین الملل قرن بیست و یکم به سوی سیستم های پیچیده و آشوبی به دلیل هم زمانی گذار جهانی و منطقه ای قدرت ناشی از رقابت میان چین و ایالات متحده سبب اهمیت یافتن دریاها در فرایند گذار نظم شده است. برآیند چنین گذاری را می-توان در تنش های دریایی هندوپاسیفیک به ویژه در دریای جنوبی چین مشاهده کرد. چنین گذار چندسطحی، بیانگر ناکارامدی الگوی سنتی گذار قدرت و ضرورت تعدیل آن در چارچوب سیستم های پیچیده است. براین اساس، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این سوال است که دریا و اقیانوس چه نقشی در گذار قدرت در سیستم های بین المللی پیچیده دارند؟ فرضیه نگارنده برآن است رقابت برای تسلط بر دریاها و اقیانوس ها می تواند نقطه انتقال فشارهای گذار سیستمی به شاخه های نظم منطقه ای و تغییر معماری امنیتی آن به سوی نظم نوین امنیتی دریا پایه باشد. پژوهش حاضر با استفاده از نظریه گذار قدرت چندسطحی، تلاش دارد تا از چشم اندازی سیستمی به تبیین پویش ها و رقابت های دریایی چین و امریکا در فرایند گذار بپردازد. روش پژوهش، قیاسی- استقرایی مبتنی بر استنتاج و ترکیب است. بر این اساس، ابتدا اصول و قواعد گذار در سیستم های پیچیده و آشوبی استخراج و با ترکیب آنها، مدل گذار شاخه ای و سیستم جامع کنترل شبکه ای ارائه می شود.

کلمات کلیدی