منازعه‌ها را، آغازی است؛ ولی، پایان نه. زین‌سبب، آغازگیریِ ستیزه‌ها است‌که چشم‌ناپوشیدنی و بررسی‌پذیر است؛ وگرنه، پایان‌نگرفتنِ مرافعه‌ها و مناقشه‌ها و منازعه‌ها که ازپیش‌، ‌پذیرفتنی است. جست‌وجوی سرچشمۀ جدل‌ها و جدال‌ها و مجادله‌ها، که سبب‌سازِ گیرافتادنِ بشر در کمانکِ فتنه و کینه (اگر روم ز پی‌اش فتنه‌ها برانگیزد / ور از طلب بنشینم به‌کینه برخیزد) شده است، بسی شایان‌تر و گران‌مایه‌تر از پایان‌دادن به پیکارهای پیوسته‌ستیزه‌جویانه‌ای است‌که زندگانی انسان‌ها را دچار تنهایی، فقر، پلیدی، خشونت و کوتاهی نموده است. ازیک‌سو، می‌توان قدرت‌جویی و ثروت‌خواهی و فضیلت‌جویی و نابرابری‌خواهی و برتری‌جویی را ریشۀ پیدایش جنگ و پیکار دانست؛ ولی، ازدیگرسو، نمی‌توان فهمید که چرا سخن‌ها، می‌چرخند و گردن‌ها، می‌افرازند و دهان‌ها، کف‌آلود می‌گردند و تن‌ها، به‌ستیز برمی‌خیزند. جنگ‌ها و نبردها و کشاکش‌ها، بی‌آغاز نیستند؛ اما، آغازه‌های گونه‌گونِ پدیدارشدنِ نزاع و ستیز، ‌سبب‌سازِ بی‌پایانیِ پیکارها شده‌اند. رازِ برانگیخته‌شدنِ کشمکش‌ها و ستیزها و درگیری‌ها، چیست؟ پتیارک‌های پدیدارشدنِ درآویختن‌های خشونت‌بار، پنج‌گانه و چنین است: بی‌آغازگویی (فراموشی و حذف و طرد و به‌حاشیه‌راندنِ شروع و بنیانِ سخن)، فرجام‌نخوانی (فراموشی و حذف و طرد و به‌حاشیه‌راندنِ پایان و انتهای سخن)، همانندسازی (گذشته‌را به‌حال‌متصل‌کردن و درنوردیدن مرزهای تمایز و فراموش‌ساختنِ تفاوت‌ها و اززمانه‌ای‌به‌زمانۀ‌دیگرپروازکردن)، بافتارگریزی (فراموشیِ آگاهانۀ زمینه و زمانۀ پدیدارشدنِ سخن و جداسازیِ سخن ازتاروپودِ زمانۀ زایشِ گفتار) و بی‌پایان‌گویی (بی‌ربطِ‌وثیق‌سخن‌گفتن و بی‌پایان‌حرف‌زدن و بی‌انتهارطب‌ویابس‌درآمیختن). نوشتار با بهره‌گیری از برخی سخنان بسیارنام‌آورِ تاریخی‌شده (که همچون کلیشه، پُرکاربرد هستند و ازبس به‌کاربسته شده‌اند، از معنای بنیادینِ خود، تهی گشته و آزاردهنده شده‌اند) نوشته شده است؛ زین‌سبب، نامِ دیگرِ نوشتار می‌توانست چنین باشد: «برآمدنِ ستیز از راهروِ تاریخِ کلیشه‌ای و کلیشه‌ای‌شدنِ تاریخ». کلیشه‌ها، حقیقت‌کُش‌اند و ستیزانگیز.

کلمات کلیدی