در ابتدای قرن بیستم جمعیت جهان ی ک ونیم میلیارد نفر بود، و در تابستان 1400 از مرز هفت میلیارد و هشتصد میلیون نفر گذشت. افزایش و تراکم جمعیت بشر بویژه در شهرها ب ههمراه کمبود فزایندة منابع بویژه آب شیرین، ب هنوبه خود افزایش مراودات انسانی، درگیری و خشونت، اضطراب و استرس فراگیر، ناامیدی و اندوه را ب هدنبال داشته است. با چنین اوضاع و احوالی که بروز هم هگیری کرونا نیز آن را تشدید کرده است، ضرورت تساهل، تسامح و خو شبینی و گذشت در برخوردهای بین فردی و در مقیاسی بزرگتر، در جمعی تها و جوامع بیش از هر زمان دیگر احساس م یشود و آن را به جزئی ضروری در اخلاق زندگی امروزی بدل م یسازد. تقریباً در تمام ادیان و مکاتب اخلاقی، بر خو شبینی در معاشرت با مردم و مواجه با امور تآکید و توصیه شده است. در نوشتار حاضر، ابتدا معادل خو شبینی در رهیافت علمی- تجربی، که بطور خاص در علم آمار ریاضی فرضیه نامیده م یشود، تعریف و تشریح شده است. سپس، خو شبینی یا حسن ظن در معنای دینی و اخلاقی آن بیان گردیده و مصادیقی چند برای آن آورده شده است. همچنین، شواهدی از قرآن و روایات، بویژه از کلام امام اول شیعیان، در باب خو شبینی، نتایج آن در مقیاس فرد و اجتماع بیان شده است. بطور کلی، با مقایسه تعاریف و نتایج خو شبینی، در دو رهیافت دینی- اخلاقی و علمی – تجربی، م یتوان چنین نتیجه گرفت که در بدترین حالات، نتایج و عواقب خو شبینی بیشتر از عواقب احتمالی سوء آن م یباشد و بنابراین، شایسته است در سلوک فردی و اجتماعی، مد نظر انسان قرار گیرد.

کلمات کلیدی