امروزه شاهد تغییرات گسترده‌ای در جابه‌جایی‌های میان شهرها و روستاها هستیم، به‌طوری که جابه‌جایی‌های دائمی میان شهر و روستا به رفت‌وآمدهای روزانه تبدیل شده است که از آن تحت عنوان شناوری جمعیت یاد می‌شود. این امر در میان ساکنان روستاهای پیرامون کلان‌شهرها بیشتر به چشم می‌خورد. در این میان علاوه بر انگیزه‌های اقتصادی، عوامل مختلفی می‌تواند در شکل‌گیری و تقویت جریان جمعیت شناور روستایی تأثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری جمعیت شناور روستایی در نقاط شهری است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای 20 روستای دهستان تبادکان در پیرامون کلان‌شهر شهر مشهد است. جمع‌آوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه محقق‌ساخته و بر اساس شاخص‌های تحقیق انجام گرفت. نتایج نشان داد که عوامل مؤثر بر شناوری جمعیت روستایی را می‌توان در قالب عوامل اقتصادی، اجتماعی، فردی، جغرافیایی- محیطی، نهادی دسته‌بندی کرد. در این میان عامل اقتصادی، عامل اجتماعی و عامل فردی به ترتیب 71/37، 13/12 و 78/7 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده‌اند. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن رابطه معکوس و با شدتی متوسط میان دو متغیر فاصله از شهر و نسبت شناوری جمعیت روستایی را ارائه کرد. در نهایت نتایج حاصل از آزمون رگرسیون لجستیک حاکی از آن است که متغیرهای سن، شغل و داشتن محل سکونت یا خانه در شهر تأثیر آماری معنی‌داری بر متغیر وابسته (شناوری یا غیرشناوری جمعیت) دارند و قادر به پیش‌بینی تغییرات متغیر وابسته هستند.

کلمات کلیدی