هدف از پژوهش حاضر، مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، کانی شناسی رس و میکرومورفولوژی خاکهای موجود در ژئوفرمهای گوناگون منطقه داوران رفسنجان بود. هفت ژئوفرم غالب شامل پدیمنت، حدواسط مخروط افکنه و پهنه رسی کشت شده، مخروطافکنه، سنگفرش بیابانی، حدواسط پدیمنت و پهنه شنی، زهکش فعال و حدواسط مخروط افکنه و پهنه رسی کشت نشده انتخاب شدند. پس از انتخاب یک خاکرخ شاهد در هر کدام از این ژئوفرمها، از افقهای ژنتیکی آنها نمونه برداری شد. به علاوه، تعدادی نمونه دست نخورده به منظور مطالعات میکرومورفولوژی از برخی افقها تهیه شد. ضمن اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نمونه ها، مطالعات کانی شناسی رس به روش پراش پرتو ایکس و مطالعات میکرومورفولوژی با استفاده از میکروسکوپ پولاریزان انجام گرفت. نتایج نشان داد که تجمع گچ و کربناتها بهعنوان فرایندهای غالب منطقه میباشند که شرایط تشکیل افقهای ژیپسیک و کلسیک را فراهم آورده اند. این موضوع باعث قرارگیری خاکرخهای مزبور در زیررده های ژیپسیدز و کلسیدز بر مبنای سامانه رده بندی آمریکایی )4102 )و گروههای مرجع ژیپسیسولز و کلسیسولز براساس سامانه طبقهبندی جهانی )4102 )شده است. به علاوه، حضور افق آرجیلیک در ژئوفرم حدواسط مخروطافکنه و پهنه رسی کشت نشده، حاکی از مرطوبتر بودن اقلیم منطقه در گذشته میباشد. نتایج کانی شناسی رس نشان داد که کانیهای غالب در منطقه شامل کلریت، ایلیت، کائولینیت و اسمکتیت میباشند که عمدتاً منشأ موروثی دارند. نتایج میکرومورفولوژی نشانگر حضور گچ بهصورت کرمیشکل، عدسی شکل، صفحات در هم 0 قفل شده و نیمه شکل دار بود. همچنین، نادولهای کلسیت و سنگ آهک در خاکها مشاهده شدند. بهطور کلی، ارزیابی روابط ژنتیکی موجود بین خاکها و اشکال اراضی منطقه و نیز حضور توأمان رسوبات بادرفتی و آبرفتی در آن، حاکی از نقش عوامل خاکساز اقلیم و ماده مادری در تغییر و تحول خاکهای منطقه داوران بود.

کلمات کلیدی