منابع آب کارستی در بسیاری از مناطق می تواند به عنوان منبع آب شیرین برای تأمین آب ساکنان مورد استفاده قرار گیرد. اهمیت استفاده از روش های جدید در بررسی و ارزیابی منابع آبی در حال گسترش می باشد که می توان از روش های شیمیایی و ایزوتوپ های پایدار استفاده نمود. با اندازه گیری و بررسی کربن معدنی و آلی محلول (DIC و DOC) و تغییرات ترکیب ایزوتوپی کربن (δ¹³C) می توان منشأ کربن در منابع آبی و عوامل مؤثر بر آن ها را بررسی نمود. در این پژوهش تغییرات فصلی و مکانی غلظت کربن محلول و مقادیر ایزوتوپی کربن در منابع آبی منطقه سر پل ذهاب، واقع در غرب ایران، مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور از منابع آبی سطحی و زیرزمینی منطقه تعداد 28 نمونه آب در طی دو فصل تر (دی ماه 93) و فصل خشک (مهر ماه 94) نمونه برداری صورت پذیرفت. بررسی داده ها نشان می دهد که میانگین مقدار DIC در نمونه های آب در فصل تر و خشک به ترتیب 9/71 و 9/80 میلی گرم در لیتر می باشد. با افزایش مقدار DOC در نمونه های آب منطقه ( میانگین غلظت 3/0 میلی گرم در لیتر) ترکیب ایزوتوپی 13CDICδ به سمت مقادیر تهی شده تر میل می نماید. ترکیب ایزوتوپی 13CDICδ در نمونه های آب منطقه به طور میانگین ‰ 7/11- در فصل تر و ‰ 3/11- در فصل خشک می باشد. نتایج بیان می دارد که با افزایش PCO2، بر غلظت DIC افزوده و ترکیب ایزوتوپی نمونه ها تهی‌تر می شود که می تواند ناشی از تجزیه مواد آلی و تنفس ریشه گیاهان باشد. نتایج به دست آمده همچنین نشان می دهد که منشأ عمده کربن محلول در نمونه های آب منطقه ناشی از انحلال سنگ های کربناته (لیتولوژی) بوده و بخشی از آن از مواد آلی و کربن دی اکسید خاک تأمین می شود.

کلمات کلیدی