هویت از تعریف خود در مقابل دیگری و از مقایسه خود با دیگران نشات می‌گیرد. هویت ایرانیان ساخت‌ها و ساحت‌های گوناگونی دارد و از نگاه آن‌ها به خود، در مقایسه با غیرایرانیان، مایه می‌گیرد و معمولا در قالب‌های مختلف زبانی، منعکس می‌شود. زبان در فضای مجازی هرگونه محدودیتی را در می‌نوردد و بی‌پرده نقاط مثبت و منفی شکل‌دهنده انسان امروزی را بازتاب می‌دهد. فضای مجازی بستر انتقال معنا و در عین‌حال معناساز است. پژوهش حاضر به بازتعریف هویت ایرانیان در توییت‌هایی که در شبکه اجتماعی توییتر منتشر کرده‌اند می‌پردازد تا بدین وسیله آینه‌ای برساخته از زبان در برابر انسان ایرانی قرار دهد. این پژوهش با مسئله بازخورد هویت ایرانی در فضای مجازی و نگاه ایرانیان به انگاره هویت ایرانی شکل گرفته‌است. برای شکل‌گیری این انگاره از خلال واژه‌های محدود هر توییت، تعداد 6000 توییت با محتوای بازتعریف ایرانیت در یک بازه 40 روزه بررسی شدند. پس از تحلیل داده‌های کیفی به روش تحلیل تماتیک، الگوهای هویتی ایرانیان استخراج شد که از آن میان دیگری‌محوری، گریز از خود، عاملیت‌گرایی، قربانی‌انگاری، تعمیم رفتارهای روزمره، مثبت‌اندیشی و تحقیر هویت ایرانی پررنگ‌ترین و پربسامدترین مولفه‌هایی بودند که کاربران ایرانی در مورد هویت ایرانیان به‌کار می‌برند. نتایج پژوهش حاضر، مولفه‌ها یا خصوصیات اخلاقی که ایرانیان به خود نسبت می‌دهند را برجسته کرده و نقاط مثبت و منفی رفتار آن‌ها را هویدا می‌سازد.

کلمات کلیدی