\\\\\\\"اویسیه\\\\\\\" نام طریقه‌ای است که در تاریخ تصوف دو گروه بدان شهرت یافته‌اند، ولی هم از حیث زمان و هم از حیث مبانی، مرام و سلوک‌شان تفاوت‌هایی جدی و قابل توجه با یکدیگر دارند که می‌توان آنها را به \\\\\\\"اویسیه قدیم\\\\\\\" و \\\\\\\"اویسیه جدید\\\\\\\" نامگذاری کرد. در طریقت \\\\\\\"اویسیه قدیم\\\\\\\"، با تأسی از سرگذشت اویس قرنی، به سالکانی \\\\\\\"اویسی\\\\\\\" گفته می‌شد که بدون سرسپردگی به شیخی زنده، از طریق ارتباط معنوی و روحی با پیامبر اکرم (ص) یا با توسل به شیخی که هرگز ندیده بودند یا در قید حیات نبود، سلوک می‌کردند. این شیوه خاص از سلوک عرفانی در ایران با بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و در شبه‌قاره هند بیشتر با طریقت چشتیه پیوند یافته است. با این حال، \\\\\\\"اویسیه جدید\\\\\\\" طریقتی نسبتاً نوپدید در ایران است که حدود صد سال پیش توسط جلال‌الدین میر ابوالفضل عنقا پایه‌گذاری شد که با وجود ادامه فعالیت تبلیغی و انتشاراتی تا اواسط دهه شصت در ایران، سران و بزرگان آن کمی قبل از انقلاب اسلامی از ایران خارج شدند و رخت اقامت به امریکا کشیدند و تا به امروز در آمریکا با قطبیت نادرعلی عنقا به حیات و تبلیغات خود ادامه می‌دهند. با عنایت به تنوع و گاه تناقض آراء و تعالیم مختلف بزرگان این طریقه که در آثار مکتوب‌شان مجال طرح یافته است، این فرقه را که فقط نامی از اویس قرن و اویسیه قدیم بر خود دارند، می‌توان طریقه‌ای التقاطی و آمیزه‌ای نه‌چندان موفق از مباحث عرفانی، مطالب علمی (به‌ویژه مباحث مربوط به فیزیک، روان‌شناسی و انواع شاخه‌های آن)، جادو، احضار روح و ... دانست. در این جستار برآنیم تا با مطالعه و ارجاع به آثار قلمی این گروه و سایر منابع مرتبط، ضمن معرفی مختصری از اویسیه جدید اظهارات و مدعیات آنان را مورد بررسی و نقد قرار دهیم.

کلمات کلیدی