چکیده - کشاورزان منطقههای خشک برای بهرهبرداری از سیلاب وگسترش کشاورزی از سازههای خاکی در محدوده جریان سیلابی بهنام بندسار استفاده میکنند. استفاده از بندسار موجب تامین رطوبت خاک از طریق استحصال سیلاب و آب باران میشود. در این پژوهش دبی سیلاب ورودی، خروجی و همچنین آبنگار جریان عبوری در خشکرود با استفاده از الگوریتم MODCEL که یک مدل هیدرولیکی است، برای منطقه مورد بررسی اکبریه در قاینات مدلسازی میشود. مدل پیشنهادی برپایه مفهوم سلولهای جریان میباشد به این صورت که منطقه مورد بررسی به مجموعهای از سلولها تقسیم میشود که ارتباط جریان بین آنها از طریق قوانین هیدرولیکی مختلف مانند معادله سنت- ونانت و فرمول کلاسیک جریان برای سرریزهای لبه پهن بیان میشود. بندسارهای منطقه مورد بررسی از حاشیه رودخانه آبگیری میکنند. در صورت کنترل سیلاب ورودی به این سازههای خاکی همه بندهای محدوده مورد بررسی تغذیه آبی میشوند و تراز آب در آنها نیز خطری را از لحاظ شکست ناشی از روگذری از بندخاکی بهوجود نمیآورد. محاسبات نشان میدهد که 92 درصد سیلاب ورودی پنج ساله توسط بندهای خاکی استحصال مییابد و درنتیجه از هدررفت جریانهای فصلی جلوگیری میشود. درنتیجهی کارکرد بندسارها دبی اوج آبنگار سیل عبوری از خشکرود بین 80 تا 90 درصد کاهش یافت. درصورتیکه سیلاب ورودی به بندسار کنترل نشود بندهای خاکی پاییندست ناحیه مورد بررسی نمیتوانند از جریان سیلابی استفاده کنند چراکه این جریان توسط بندهای بالادست بهطور کامل استفاده میشود. افزون بر این، بهسبب جریان اضافی ورودی به بندهای بالادست و بیشتر شدن تراز آب از تراز تاج بند بهدلیل روگذری این سازه خاکی تخریب میشود.

کلمات کلیدی