نخل در حکم یکی از درختانِ مشهور مناطق گرمسیری فارس، در سده‌های نخستین اسلامی در کانون توجه مردم این خطه بود؛ پس پرورش آن و تولید خرما از مشاغل عمدۀ کشاورزان و باغداران این منطقه بود. نخل‌داری در جایگاه یکی از عرصه‌های تعامل مردم فارس با محیط گرمسیری آن در سده‌های یادشده، موضوعی است که تاکنون چندان واکاوی نشده و تنها در برخی از آثار تألیفی، به شکل کلی به آن توجه شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر حول این پرسش سامان یافته است: از منظر جغرافیای تاریخی، در این دوران معیشت وابسته به نخل در چه زمینه‌هایی از حیات مردم فارس نمود پیدا کرده بود؟ پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و بررسی میدانی در برخی مناطق دارای نخلستان و سازه‌های مرتبط با آبیاری نخل در فارس فراهم شده است. یافته‌های پژوهش از تعامل مردم گرمسیر فارس با جغرافیای محل سکونت خود، در ایجاد نخلستان‌های متعدد و استفادۀ فراوان از این درخت حکایت می‌کند. نخل و خرما در شکل‌گیری الگوهای زیستی سازگار با گرمسیر فارس همچون معماری، صنایع دستی، تغذیه، صادرات و پیدایش واژه‌های فراوان در ادبیات این منطقه نقش مهمی ایفا کرده و نزد مردم این خطه، جایگاه ویژه‌ای داشته است.

کلمات کلیدی