از نظر بسیاری از ناقدان، رساله «حی‌بن‌یقظان» نوشته‌ی فیلسوف اندلسی ابن طفیل، یکی از برجسته‌ترین کتاب‌هایی است که در قرون وسطی پدید آمد. نویسنده در این اثر اندیشه‌های فلسفی، تربیتی، علمی و پزشکی خود را در قالب داستانی گیرا ارائه نموده است. او با طرح این داستان بر آن بوده تا ذاتی بودن توحید در نفس انسان را به صورت تمثیل بیان دارد. این داستان در کنار هزار و یک شب از جمله شاهکارهای ادبیات داستانی به شمار می‌رود. از این رو بدیهی است که در داستان‌هایی که پس از آن در ادوار مختلف پدیدار شدند، تأثیر بگذارد. این مقاله، داستان «رابینسون کروزوئه» اثر نویسنده انگلیسی دانیل دفو را به عنوان یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های متأثر از داستان ابن طفیل مورد توجه قرار داده و با برشمردن و بررسی وجوه اشتراک و افتراق میان این دو داستان می‌کوشد مصادیق این تأثیرگذاری را نشان دهد. نتایج حاصله از سویی نشان می‌دهد که داستان «رابینسون کروزوئه» و «حی‌بن‌یقظان» غالبا در کلیات و چارچوب اصلی داستان به یکدیگر شبیه بوده و تفاوت آن‌ها تنها در جزئیات امور است و از سوی دیگر، به خوبی گویای آن است که دفو در نگارش رمان خود از داستان «حی بن یقظان» ابن طفیل تأثیر پذیرفته است.

کلمات کلیدی