با وجود مطالعات بسیار در زمینه ارتباط بین فرونشست زمین و نوسان سطح ایستابی، تحقیقات اندکی در رابطه با اثرات فاصله از چاه های پمپینگ بر تغییرپذیری گسترش مکانی محدوده های کم خطر و پر خطر فرونشست انجام شده است. علاوه بر این مطالعات کمی به بررسی اثرات تغییر در نرخ فرونشست بر میزان گسترش شکاف های سطحی بصورت ترکیبی از پردازش تصاویر رادار و پیمایش میدانی پرداخته­اند. در پژوهش حاضر پیامدهای ژئومورفیک بهره برداری بی رویه از منابع آب­های زیرزمینی با تاکید بر اثرات فاصله از چاه های پمپینگ بر تغییرپذیری نرخ فرونشست بررسی شده است. در ابتدا منطقه مورد مطالعه از لحاظ گسترش مکانی بخش­های پرخطر و کم خطر فرونشست پهنه­بندی شد. این پهنه بندی براساس پردازش تصاویر رادار مربوط به سال 2020 انجام شد. بعد از پهنه بندی منطقه از لحاظ شدت وقوع فرونشست، براساس اطلاعات گرفته شده از سازمان آب منطقه ای استان خراسان رضوی، 30 چاه پمپینگ در منطقه شناسایی و بعد از تطبیق آنها با منطقه از طریق پیمایش میدانی، نقاط GPS از استقرار چاه ها روی نقشه پهنه بندی فرونشست منطقه تعیین شد. سپس بافرهایی در فواصل 500، 700، 1000، 1300، 1500 و 2000 متر در اطراف چاه ها مشخص شدند. در مرحله بعد، از طریق پیمایش میدانی شکاف­های فرونشست در سطح محدوده مورد مطالعه شناسایی و موقعیت مکانی آن­ها ثبت گردید. سپس موقعیت شکاف­ها به نقشه پهنه یندی فرونشست انتقال داده شد. نتایج نشان داده است که فاصله از چاه های پمپینگ اثرات قابل توجهی بر گسترش مکانی محدوده­های پرخطر و کم خطر فرونشست دارد. به طوریکه با نزدیک شدن به چاه­های پمپینگ وسعت محدوده­های پر خطر افزایش یافته و بر عکس با دور شدن از چاه بر گسترش محدوده­های کم خطر فرونشست افزوده می­شود. سایر نتایج نشان داد که گسترش نرخ فرونشست بطور معنی داری توزیع تراکم شکاف­ها را تحت تاثیر قرار می­دهد. بطوریکه بیشترین تراکم این شکاف­ها با پهنه­های پر خطر فرونشست انطباق داشته است.

کلمات کلیدی