مقدمه: ا مروزه ارزیابی نظامهای بازیابی اطلاعات بهویژه موتورهای کاوش به یکی از مهمترین پژوهشها در حوزه علوم اطلاعات تبدیل شده است. با وجود این پژوهشی که به مرور پژوهشهای ارزیابی موتورهای کاوش بپردازد، مشاهده نشد. از اینرو، هدف از این پژوهش آن است تا تحلیلی از پژوهشهای ارزیابی موتورهای کاوش با استفاده از روشهای پژوهش کمی، کیفی و ترکیبی ارائه شود. ارزیابی « ،» ارزیابی موتورهای کاوش « روششناسی: این پژوهش مطالعهای مروری است که برای مرور مقالات مرتبط، واژ ههای در پایگا ههای اطلاعاتی » موتور جستجو « ،» موتور کاوش « ،» ارزیابی ربط « ،» ارزیابی نظام بازیابی اطلاعات « » موتورهای جستجو « مگ ایران و سید جستجو شد. همچنین واژ ههای evaluation search engine « ،» evaluation information retrival « ،» method and information retrieval « ،» research and search engine « و » relevance در گوگل اسکالر جستجو شد و سپس مقالات » بازیابی شده مطالعه گردیدند. در نهایت، پژوهشهای ارزیابی موتورهای کاوش عمومی منتشر شده به زبان فارسی و انگلیسی از سال 1377 ( 1998 ( تاکنون با استفاده از روش کتابخانهای و با رویکردی تحلیلی بررسی شده است. یافت هها: یافتهها نشان داد که در پژوهشهای بررسی شده، ارزیابی موتورهای کاوش با یکی از رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی انجام شده است. از حوز ههای پژوهشی رویکرد کمی میتوان از موضوعهایی چون پوشش و همپوشانی، کیفیت چکید هسازی و نمایهسازی، الگوریتم بازیابی، نظام توصیهگر، رابط کاربری و کیفیت رتبهبندی مدارک در موت ورهای کاوش نام برد. در رویکرد کیفی نیز دو نوع پژوهش قومنگاری و نظریه زمینهای مشاهده شد که در پژوهشهای قومنگاری به توصیف رفتار اطلاعیابی کاربران پرداخته شده است. در نوع دیگر از رویکرد کیفی یعنی نظریه زمینهای دو حوزه پژوهشی پایبند به اصول کیفی و نیمهپایبند به اصول کیفی قابل تشخیص است. از اینرو یورلند ) 2010 (، پژوهشگرانی را نقد کرده است که پژوهشهای خود را متعلق به رویکرد کاربرگرایی و کیفی میدانند ولی از کلیه اصول خود پیروی نکرد هاند. نتیج ه: همانگونه که در حوزه روش پژوهش، ابتدا روش کمی و سپس روش کیفی مطرح شده است و در نهایت روش ترکیبی برای استفاده از نقاط قوت هر دو روش ارائه شده است. به نظر میرسد که این روند تغییر در روش های پژوهشی از کمی به کیفی و سپس از کیفی به ترکیبی بر ارزیابی بازیابی اطلاعات بهویژه موتورهای کاوش نیز تأثیرگذار بوده است؛ زیرا در پژوهشهای بازیابی اطلاعات نیز ابتدا رویکرد نظامگرا در ارزیابی نظامهای بازیابی اطلاعات مطرح شده است و سپس برخی از پژوهشگران این رویکرد را به نقد کشید هاند که در نتیجه رویکرد کاربرگرایی در توجه به کاربران ارائه شده است و در سا لهای اخیر نی ز پژوهشگرانی چون ساراسویک ) 2007 ( و ثورنلی ) 2012 ( توجه به هر دو رویکرد را ضروری دانسته و به رویکرد دوگان محوری در پژوهشهای ارزیابی بازیابی اطلاعات اشاره کرد ه اند.

کلمات کلیدی