عنوان : ( نقش اقلیم بر تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های کارست کربناته با استفاده از تکنیک ژئومورفومتری در پهنه های اقلیمی حوضه کلات، شرق کپه داغ )
نویسندگان: حمید نژادسلیمانی , رضا دوستان , سعداله ولایتی , ابوالفضل بهنیافر , مهناز جهادی طرقی ,
Full Textچکیده
بررسی نقش شرایط اقلیمی بر نحوه تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های کارستی در سازندهای کربناته موضوعی قابل توجه در ژپومورفولوژی اقلیمی بوده و تا کنون هیچ مقاله ای در این مورد در کارست های کربناته شرق کپه داغ انجام نشده است. در حالیکه اثر اقیم بر تکامل یافتگی اشکال اپی کارست مهم تر از شرایط لیتولوژیکی و تکتونیک می باشد. بنابراین در مقاله حاضر با بهره گیری از روش تجربی و آزمایشگاهی(کلسیمتریک و درصد خلوص آهک) و بر مبنای مدل زون بندی اقلیمی به بررسی نقش اقلیم بر تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های منطقه پرداخته می شود. در فرآیند تحقیق، ابتدا نقشه پهنه بندی اقلیمی منطقه تحقیق، از طریق 25 ایستگاه هواشناسی با دوره آماری 35 ساله در محیط جی آی اس تهیه شد و چهار پهنه اقلیمی از منطقه تعیین گردید. سپس با استفاده از نمونه برداری تعداد 240 کارن اپی کارستی، با مورفولوژی (خطی، پیت کارن و تریت کارن) ، اطلاعات ژئومورفومتری آنها برداشت و تحلیل شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هر اندازه اقلیم حاکم بر سنگ کارست، مرطوب تر باشد، نه تنها تعداد کارن ها در واحد سطح بیشتر می شوند، بلکه، تنوع مورفولوژیکی و تکامل یافتگی آنها نیز توسعه می یابد. در واقع تغییر اقلیم ، نقش بسیار موثری بر ژنز و توسعه مورفولوژیکی کارن های اپی کارست داشته و بین پهنه های اقلیمی مرطوب تر و تنوع پذیری مورفولوژیکی و تکامل یافتگی کارن ها در سازند های کارستی ، رابطه مستقیمی وجود دارد، بطوریکه در پهنه اقلیمی (Q4 ) با شرایط اقلیم مرطوب، انواعی از کارن های خطی، سه وجهی، پیت کارن ها و حتی وند کارن ها با مقیاس های مزو و ماکرو تشکیل شده اند. در حالیکه در پهنه های اقلیمی نیمه خشک فقط کارن های خطی و کندویی آنهم فقط با مقیاس میکرو تشکیل می شوند. این موضوع نشان دهنده نقش موثر گردش دمایی و رطوبتی بیشتر در کارست های ارتفاعات بالاتر حوضه با اقلیم های مرطوبتر است . همچنین سنجش مورفومتری کارن ها نشان داد که مقدار قطر، عمق و عرض کارن های خطی، تریت کارن ها و پیت کارن ها در پهنه های اقلیمی معتدل و مرطوب (Q4.Q3) واقع در ارتفاعات بالای حوضه به سه تا 10 برابر اندازه کارن های اقالیم خشک و نیمه خشک (Q1,Q2) می رسد.
کلمات کلیدی
, پهنه بندی اقلیمی, مورفولوژی کارن ها, کارست کربناته, حوضه کلات
@article{paperid:1090045,
author = {نژادسلیمانی, حمید and دوستان, رضا and ولایتی, سعداله and ابوالفضل بهنیافر and مهناز جهادی طرقی},
title = {نقش اقلیم بر تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های کارست کربناته با استفاده از تکنیک ژئومورفومتری در پهنه های اقلیمی حوضه کلات، شرق کپه داغ},
journal = {جغرافیای طبیعی},
year = {2022},
volume = {14},
number = {56},
month = {June},
issn = {2008-5656},
pages = {39--52},
numpages = {13},
keywords = {پهنه بندی اقلیمی، مورفولوژی کارن ها، کارست کربناته، حوضه کلات},
}
%0 Journal Article
%T نقش اقلیم بر تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های کارست کربناته با استفاده از تکنیک ژئومورفومتری در پهنه های اقلیمی حوضه کلات، شرق کپه داغ
%A نژادسلیمانی, حمید
%A دوستان, رضا
%A ولایتی, سعداله
%A ابوالفضل بهنیافر
%A مهناز جهادی طرقی
%J جغرافیای طبیعی
%@ 2008-5656
%D 2022
