از اصول بنیادین در حفظ و نگهداری گونه های وحشی به عنوان منبع ژنتیکی، انتخاب مطلوب ترین روش افزایش آنها است. بررسی چگونگی جوانه زنی بذرهای گیاهان وحشی، گامی ضروری در روند اهلی سازی آنان است. متاسفانه گیاه زنبق فردوسی، بر اساس معیارها و گروه بندی های لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، با توجه به توزیع جغرافیایی، جمعیت های گیاهی جدا و کاهش رویشگاه های مناسب رشد، در خطر انقراض است. از مراحل حساس و بحرانی چرخه رشد گیاهان، جوانه زنی بذر می باشد؛ که به طور قابل توجهی در کنترل جمعیت گیاهی موثراست. برای بررسی شاخص های جوانه-زنی بذر گیاه زنبق فردوسی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 5، 10 و 15 دقیقه، هیدروکسید سدیم 10، 15 و 20 مولار به مدت 10 دقیقه، حذف پوسته بذر، حذف میکروپیل و شاهد بود. در هر تکرار تعداد 25 عدد بذر قرار داده شد. پس از اعمال تیمارهای آزمایش، بذور به مدت یک ماه در شرایط دمایی 1±25 درجه سانتی گراد و پس از آن به مدت سه ماه در دمای 1±6 درجه سانتی گراد قرار داده شدند. نتایج آزمایش نشان داد که درصد جوانه ز نی بذر در تیمار حذف میکروپیل 75 درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. افزون بر این، بالاترین سرعت جوانه زنی و بیشترین میانگین جوانه زنی روزانه نیز در این تیمار مشاهده شد. همچنین از میان سایر تیمارهای مورد بررسی، تیمارهای استفاده از سدیم هیدروکسید در غلظت 20 مولار به مدت 10 دقیقه و حذف پوسته بذر، درصد جوانه زنی بذر را به ترتیب از صفر به 00/31 و 66/32 درصد افزایش دادند. به طور کلی، می توان بیان کرد بهترین تیمار جوانه زنی بذر زنبق فردوسی، حذف میکروپیل بذر می باشد. وجود خفتگی مکانیکی و فیزیکی و خفتگی شیمیایی ناشی از وجود مواد بازدارنده رشد در دورن بر از عوامل جلوگیری کننده از جوانه زنی بذر زنبق می باشند در نتیجه حذف درون بر بدون هیچگونه آسیب دیدگی به رویان بذر، تسریع جوانه زنی بذر را در پی خواهد داشت.

کلمات کلیدی