سابقه و هدف: چمنهای با نیاز مراقبتی پایین شامل مخلوطی از چمن با یکسری گیاهان برگ پهن برای ایجاد یک ترکیب متنوع گونهای است. در واقع نوعی چمنهای کم هزینه هستند که میزان نهادهها از جمله آبیاری، کوددهی، علف کش و چمن زنی در آن ها کاهش یافته باشد و در مقابل هجوم علف های هرز استقامت کند، که این امر موجب حفظ منابع طبیعی و کاهش آلایندهها میشود. مواد و روشها: با هدف بررسی پاسخ رشدی اندام هوایی و زیرزمینی مخلوطهای چمن و شبدر به تنش خشکی در مقایسه با چمن مخلوط تجاری، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار: ترکیب فستوکا + میکروشبدر ) FM (، لولیوم + ریز شبدر ) LM (، لولیوم + شبدر سفید ) LT (، فستوکا اروندیناسه + لولیوم پرنه + ریز شبدر ) FLM (، فستوکا اروندیناسه + لولیوم پرنه + ریز شبدر + شبدر سفید ) FLTM ( در مقایسه با چمن مخلوط تجاری ) S ( با 4 سطح تنش خشکی شامل 25 ، 45 ، 65 و 85 درصد ظرفیت زراعی و با 3 تکرار انجام شد. صفات ارتفاع، عرض برگ، تعداد پنجه، وزن تر و خشک اندام هوایی، سطح ریشه، میانگین قطر ریشه، مجموع طول ریشه، حجم ریشه و وزن تر و خشک ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که در رقابت بین 6 نوع مخلوط چمن و شبدر، بیش ترین و کم ترین ارتفاع به ترتیب مربوط به مخلوط LT با میانگین 89 / 5 سانتی متر و مخلوط FLTM با میانگین 02 / 5 بود. از نظر وزن تر و خشک اندام هوایی، FLTM و LT بیش ترین و FM کم ترین مقادیر وزن تولیدی را به خود اختصاص دادند. هم چنین تنش 65 درصد ظرفیت زراعی، تأثیر 1400 ، نشریه پژوهش های تولید گیاهی، دوره 28 ، شماره 4 108 معنی داری بر روی ارتفاع گیاهان نگذاشت و اختلاف معنیدار در سطوح 45 و 25 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. تنش 25 درصد ظرفیت زراعی به صورت معنیداری عرض برگ و تعداد پنجه ها را تحت تأثیر قرار داد و شدت تنش تا حد 45 درصد ظرفیت زراعی نتوانست به طور معنیداری اثر منفی بر روی وزن تر و خشک اندام هوایی چمن مخلوطها بگذارد. از نظر اندام های زیرزمینی، بیش ترین مقادیر وزن تر و خشک ریشه مربوط به چمنهای FLTM و LM و سپس FM بود. اما کم ترین مقادیر وزن تر و خشک تولیدی ریشه مربوط به چمن LT به ترتیب با مقادیر 68 / 38 و 52 / 9 گرم در گلدان مشاهده گردید. از نظر سطوح مختلف تنش خشکی، در تنش ملایم 65 درصد ظرفیت زراعی میزان وزن تر و خشک ریشه نسبت به سطح 85 درصد به میزان 93 / 20 و 54 / 9 درصد افزایش نشان داد اما از تنش 45 درصد ظرفیت زراعی به بعد، تنش خشکی منجر به کاهش میزان وزن تر و خشک تولیدی ریشه گردید به طوری که در تنش شدید 25 درصد میزان کاهش وزن تر و خشک ریشه نسبت به تنش 85 درصد به ترتیب معادل 64 / 52 و 87 / 54 درصد بود. نتیجه گیری: به طور کلی تمام مخلوط های چمن و شبدر به جز LT از نظر صفات ریشه برتر از چمن تجاری اسپورت ) S ( بودند در حالی که از نظر صفات اندازه گیری شده اندام هوایی برترین چمن مخلوط، FLTM بود.

کلمات کلیدی