این پژوهش به منظور ارزیابی تأثیرعملیات خاک‌ورزی و سطوح نیتروژن بر روی اسیدیته خاک، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی خاک، نیتـروژن کل، پتاسیم قابل تبادل و فسفر قابل جذب در تناوب زراعی ذرت-کلزا-ذرت به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی بخش تحقیقات کشاورزی هسته‌ای سازمان انرژی اتمـی ایـران در دو سـال زراعـی )92-1391و93-1392( انجـام پذیرفت. کرتهای اصلی شامل شخم رایج )گاوآهن برگرداندار، گاوآهن روتاری و ماله( و شخم حداقل )دیسک(و کرتهای فرعی شامل چهار سطح کود نیتروژن )صفر،150،50و250کیلوگرم نیتروژن در هکتار( بود.نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که عملیات خاکورزی در کوتاه مدت )دوسال( تأثیرمعنی‌داری بر روی افزایش و یا کاهش میزان کربن آلی خاک نداشت و همچنین اسیدیته خاک، وزن مخصوص ظاهری و میـزان نیتـروژن کـل، پتاسیم قابل تبادل و فسفر قابل جذب در خاک نیز در این آزمایش تحت تأثیرعملیات خاکورزی قـرار نگرفتنـد. سـطوح نیتـروژن تـأثیرمعنـی‌داری )05/0P≤( بر روی وزن مخصوص ظاهری، میزان نیتروژن کل، پتاسیم قابل تبادل و فسفر قابل جذب در خاک داشت. کمترین وزن مخصوص ظاهری برای تیمار250کیلوگرم نیتروژن درهکتاربه دست آمد. بیشترین میزان نیتروژن کل مربوط به سطوح نیتروژن250و150کیلوگرم در هکتار به ترتیـب 1036و968 میلی گرم درکیلوگرم بود. افزایش س طوح نیتروژن باعث کاهش پتاسیم قابل تبادل و همچنین کاهش فسفرقابـل جـذب در خـاک شـد به طوری که کمترین میزان پتاسیم قابل تبادل برای سطوح نیتروژن250و150کیلوگرم در هکتار به ترتیب127و130میلی گرم بر کیلوگرم و میـزان فسفر قابل جذب برای این دو تیمار به ترتیب43/13و24/14میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد.افزایش سطوح نیتروژن به واسطه بهبود و افزایش رشد و نمو گیاهان زراعی، افزایش میزان جذب دو عنصر پتاسیم و فسفر به وسیله گیاه را به همراه دارد و متعاقبا ً میزان پتاسیم قابل تبادل و فسفر قابل جذب در خاک کاهش می‌یابد. افزایش رشد ریشه گیاهان زراعی نیز در نتیجه افزایش سطوح نیتروژن باعث کاهش وزن مخصوص ظاهری می‌شود.بـر اسـاس نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد برای مطالعه اثر عملیات خاک‌ورزی بر روی کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک به بازه زمانی بلندتری نیاز باشد

Keywords