مشارکت اجتماعی عاملی مهم در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع انسانی است. این مشارکت در بخش منابع طبیعی نیز نقش به سزایی در دستیابی به مدیریت پایدار ایفا می‌کند و رویکردی مهم در تحقق اهداف و رسیدن به موفقیت در طرح‌های منابع طبیعی است. درهمین راستا، این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردم در طرح‌های منابع طبیعی اجرا شده، با استفاده از روش پیمایشی و تکمیل پرسشنامه در شهرستان‌های سرخس (روستاهای بزنگان، زالوغال و کلاته عوض)، تربت جام (روستاهای موسی آباد، تمینک علیا، تمینک سفلی و کلاته قاضی) و کاشمر (روستاهای جردوی، بهاریه و قوچ پلنگ) واقع در استان خراسان رضوی انجام شد. جهت انجام نمونه‏برداری، از 3077 خانوار موجود در ده روستا، تعداد 807 خانوار به روش خوشه‏ای و سیستماتیک تصادفی انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفتند. داده‌های جمع‌آوری شده توسط نرم‏افزار‌های SPSS و Amos تحلیل گردید. مدل‌یابی و مدل‏سازی معادلات ساختاری برای تهیه برنامه دیداری و ترسیمی انجام شد. شاخص‌های اصلی و ضرایب برازش مدل مشخص شدند. نتایج آزمون‌های آماری نشان داد که افراد به مشارکت در طرح‌ها مشتاق بودند و عواملی مانند سودآوری اقتصادی طرح‌ها، تحصیلات، شغل، تضادهای اجتماعی و جذابیت‌های محیطی تاثیر مهمی در مشارکت مردم در منطقه ایجاد کرده است (05/0sig<). در نتیجه، می‏بایست این عوامل موثر بر مشارکت را تقویت کرده و جهت اجرای موفق طرح‏های منابع طبیعی، بیشتر مد نظر قرار داد. در نهایت، شناسایی این عوامل در هر منطقه عاملی مهم در موفقیت طرح‌های آن منطقه خواهد بود.

کلمات کلیدی