پژوهش‏های زیادی به ‌مسایل اجتماعی- اقتصادی روستاییان و علل مهاجرت آنان پرداخته‏اند. ولی در اکثر این مطالعات، تاثیر شرایط حوضه آبخیز، جنبه‏های محیطی و عامل طبیعت اصلا یا کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله به دنبال آن است که کنار مولفه‏های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاستی و رفاهی، عامل طبیعت را نیز مورد بررسی قرار دهد تا اولویت تاثیر آنها بر مقوله روستازیستی، روستاگزینی یا روستاگریزی مشخص شود. منطقه مورد مطالعه، روستاهای بخش حوضه قوشخانه شهرستان شیروان بوده که از طریق فرمول کوکران و به صورت خوشه‏ای و سپس تصادفی سیستماتیک خانوارهای نمونه، انتخاب و مورد آماربرداری قرار گرفتند. طبق نتایج، مولفه‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و رفاهی، رابطه معناداری با روستازیستی دارند. تاثیر بالای عامل طبیعی، اهمیت منابع طبیعی را بر پایداری اجتماعات روستایی برجسته می‏سازد. به هر حال، ضرورت بازنگری و یا تهیه طرح‏های منابع طبیعی منطقه‏محور، رویکرد کارآفرینی سبز، ایجاد کسب و کارهای اکولوژیکی، و انجام آینده‏پژوهشی با توجه به عامل طبیعی، نویدبخش حرکت به سمت پایداری زیستی به ویژه در جوامع روستایی است.

کلمات کلیدی