هدف: امروزه تحولات گسترده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و محیطی باعث شـده اسـت کـه طراحـی شـبکه زنجیـره تـأمین بنـزین یکـی از چالشهای دولتها شود و ابعاد مهم دیگری همچون پایداری و تابآوری در طراحی این شبکه ضرورت یابد. هدف از پژوهش حاضر ارائه یـک مدل ریاضی طراحی شبکه زنجیره تأمین بنزین سه سطحی با در نظر گرفتن رویکردهای پایداری و تابآوری بهصورت همزمان است. روش: روش این پژوهش، از نوع بنیادی ـ کاربردی است و مدل ریاضی توسعه یافته در آن، یک مدل چند هدفه احتمالی دومرحلـهای مبتنـی بر سناریو است که ریسکهای اختلال در زنجیره را در قالب سناریوهای احتمالی در نظر میگیـرد. اخـتلالهـای در نظـر گرفتـه شـده در ایـن پژوهش عبارتاند از: اختلال در تأمین بهدلیل تخریب ظرفیت تولید پالایشگاهها، کاهش واردات بنزین تحت تأثیر فشـارهای سیاسـی، تخریـب تسهیلات ذخیرهسازی و افزایش ناگهانی تقاضای برخی از نقاط. بهمنظور یافتن جوابهای استوار در مقابل تغییرات ناشی از سـناریوها، از روش بهینه سازی استوار آغزاف و برای یافتن جوابهای کارای مدل چندهدفه از رویکرد ترابی ـ حسینی بهره برده شده است. یافتهها: کمیسازی رویکردهای پایداری شامل هزینه ایجاد شبکه، اثرهای زیستمحیطی ناشی از انتشار گاز CO2 در اثر تولید و انتقال بنـزین در شبکه و اثرهای اجتماعی توسعه شبکه بر بهبود فرصتهای شغلی و ارتقای وضعیت اقتصادی مناطق محلی، یکی از یافتـههـای مهـم ایـن پژوهش است. یافته مهم دیگر این پژوهش، توسعه رویکردی کمی برای بهینهسازی ابعـاد مختلـف تـابآوری شـبکه، یعنـی کیفیـت طراحـی، قابلیتهای پیشگیرانه و قابلیتهای واکنشی در مقابل این اختلالهاست. نتیجه گیری: مدل پیشنهادی ضمن بهینهسازی کمی هر سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی شبکه زنجیره تأمین بنزین، قـادر اسـت تابآوری شبکه را نیز در مقابل اختلال تقویت کند. از سوی دیگر، کارایی رویکرد پیشنهادی از طریق بهکارگیری آن در مطالعه مـوردی شـبکه زنجیره تأمین بنزین در استان خراسان رضوی نشان داده شده است.

کلمات کلیدی