امروزه تضمین امنیت غذاییِ جمعیت رو به فزونی جهان به مهم ترین چالش توسعه مبدّل شده است. طی دهه های اخیر، گرمایش جهانی شتاب بیشتری گرفته که این امر تنوع زیستی را در معرض انقراض قرار داده و از طریق افزایش وقوع بلایا، طوفان ها و خشکسالی ها، کمبود غذا را تشدید می کند. کشاورزی هوشمند به اقلیم، تنها مسیر ایمن برای هدایت سامانه های کشاورزی به سوی اقدامات سبز و تاب آور در مواجهه با تغییر اقلیم می باشد که با اهداف بین المللی توسعۀ پایدار نیز همخوانی دارد. در توسعۀ این نوع کشاورزی، باید اطمینان حاصل شود که سیاست‌ها، فن‌آوری‌ها و ابزارها علاوه بر مردان، با اولویت های زنان نیز متناسب می باشند. با وجود بار سنگین وظایف زنان در سامانه های کشاورزی و نگرش مثبت و منسجم آنها نسبت به پایداری، جایگاه آنان در ادبیات توسعۀ کشاورزی و روستایی همواره به عنوان همسر کشاورز به تصویر کشیده شده است، نه به عنوان کشاورز. بدین ترتیب، در مطالعۀ حاضر تلاش بر آن است تا از اهمیت نقش های پرشمار زنان در مناطق روستایی پرده برداشته شده و به ضرورت برابری جنسیتی برای موفقیت برنامه ها و سیاست های توسعۀ کشاورزی پایدار، به ویژه کشاورزی هوشمند به اقلیم، اشاره شود. زنان روستایی به سبب گسترۀ بی انتهای وظایف پیدا و پنهان، به عنوان ستون فقرات خانوارهای کشاورز و متولیان اصلی امنیت غذایی شناخته شده و با کشت گیاهان مختلف در باغچه های خانگی یا جمع آوری گیاهان و میوه های وحشی از طبیعت، اثر ژرفی بر رژیم غذایی و سلامت خانوار می گذارند. زنان در نظام های پزشکی محلی به عنوان مسئولان حفظ دانش مرتبط با گیاهان دارویی شناخته می شوند و اصطلاحاً درمانگران محلی می باشند. زنان اغلب در رابطه با تغییر اقلیم و پیامدهای گرمایش جهانی دل نگران می باشند و متفاوت از مردان به اجرای روش های کشاورزی هوشمند به اقلیم می پردازند. آگاهی پیرامون خدمات اکوسیستمی، غالباً بر اساس عامل جنسیت شکل می پذیرد. بنابراین، بی شک تحقق توسعۀ کشاورزی هوشمند به اقلیم در گرو این مهم است که شکاف جنسیتی موجود در دسترسی به سرمایه ها، ورودی ها و خدمات از میان برداشته شود. بار وظایف زنان در پی از تغییر اقلیم و مهاجرات از روستاها روز به روز سنگین تر می شود. نابرابری-های جنسیت محور در دسترسی به دامنۀ وسیعی از منابع تولید، سالانه هزینه های کلانی را برای زنان، بخش کشاورزی، اقتصاد و جامعه در سراسر جهان به بار آورده است. نیل به کامیابی در این فرآیند پر فراز و نشیب، نیازمند درکی عمیق است. به همین سبب در توانمندسازی زنان علاوه بر نابرابری جنسیتی در دسترسی به منابع، به مقوله های گوناگونی از قبیل فعالیت های خانگی بدون دستمزد، منابع انرژی خانگی، خشونت جنسیتی و موانع آموزشی نیز توجه می شود. یکی دیگر از پیش نیازهای ضروری به منظور توانمندسازی زنان، خدمات عمومی کارآمد می باشند، زیرا این خدمات با کاهش حجم کار خانگی بدون دستمزد زنان منجر به بهبود رفاه شده و مواردی از قبیل تأمین اعتبارات مالی و حمایت اجتماعی از آنها را در بر می گیرد. توسعۀ زیرساخت-های فیزیکی مناسب همچون جاده و برق روستایی نیز می تواند در افزایش توانایی های زنان بسیار مؤثر واقع شود. تجزیه و تحلیل جنسیتی تعیین می-نماید که نقش ها و وظایف مردان و زنان چگونه منجر به تصمیمات گوناگون در تولید و فرآوری کشاورزی می شوند. به طور کلی، به منظور تأمین داده ها و اطلاعات دقیق و کارآمد، مطالعات کشاورزی می بایست سه گام حیاتی را بردارند. گام نخست، این گونه برداشت نشود که تنها مردان، کشاورز می باشند. گام دوم، هرچند مردان غالباً در تولید محصولات بازاربنیان تصمیم گیرندۀ اصلی هستند، اما برخی از محصولات کشاورزی فرعی هستند که در تولید آن ها مسئولیت تصمیم گیری بر عهدۀ زنان است. گام سوم، حتی اگر زنان در رابطه با هیچ محصول اصلی و فرعی تصمیم گیرنده نباشند، همچنان این امکان وجود دارد که آنان در فرآیند تولید این محصولات به عنوان نیروی کار بادستمزد یا بدون دستمزد مشارکت داشته باشند. کلام آخر این که باید مطمئن شویم که کشاورزی هوشمند به اقلیم از نظر جنسیت نیز هوشمند باشد.

کلمات کلیدی