کلان‌داده‌ها به مجموعه عظیمی از داده‌ها گفته می‌شود که جمع‌آوری، تحلیل و مدیریت آن‌ها فراتر از توان رایانه‌های شخصی در یک بازه زمانی مشخص است. کلان‌داده‌ها به عنوان یک منبع عظیم اطلاعاتی می‌تواند ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و اخلاقی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. همراه با توسعه و گسترش کلان‌داده‌ها و فناوری‌های مبتنی بر آن، ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و به‌طور کلی زیست‌بوم اطلاعاتی جهان معاصر دستخوش تحولاتی بنیادی گردیده است، آن‌چنان که این تحولات موجب پیدایش مسائل و چالش‌های اخلاقی نوظهور و متعددی شده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های اخلاقی، تأثیر کلان‌داده‌ها بر عاملیت اخلاقی شهروندان در جامعه اطلاعاتی است. نتیجه‌گیری: در این مقاله با مراجعه به منابع تخصصی، ابتدا مفهوم عاملیت اخلاقی معرفی و در ادامه پیامدهای کلان­داده­ها بر عاملیت اخلاقی بررسی می‌گردد. توسعه کلان‌داده‌ها و فناوری‌های مرتبط با آن، مؤلفه‌های چهارگانه 1) اراده آزاد و امکان انتخاب، 2) آگاهی و اطلاع از نتایج عمل، 3) وجود رابطه علّی میان عمل و نتایج عمل، و 4) قدرت و توانایی عامل‌های اخلاقی را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. این در حالی است که این مؤلفه‌ها در نظام‌های اخلاقی سنتی به عنوان مهم‌ترین شروط برای تحقق عمل و عاملیت اخلاقی معرفی می‌شوند. تأثیر کلان‌داده‌ها بر مؤلفه‌های چهارگانه عاملیت اخلاقی را می‌توان در سه سطح تبیین کرد: 1) تضعیف مفاهیم سنتی، 2) تغییر در مفاهیم سنتی، و 3) توسعه مفاهیم جدید. بر این اساس، نتیجه گرفته می‌شود که کلان‌داده‌ها شروط اساسی عاملیت اخلاقی در نظام‌های اخلاقی سنتی را مسلتزم تغییر، تحول و توسعه می‌نماید.

کلمات کلیدی