این پژوهش با هدف بررسی کارایی مدل‌های اقلیمی در برآورد دمای ایران به انجام رسیده است. برای این منظور، با در نظر گرفتن حساسیت اقلیم ترازمند ECS)) و پاسخ اقلیم گذرا (TCR) تعداد 30 مدل از مدل های فاز ششم پروژه مقایسه مدل‌های جفت‌شده (CMIP6) گزینش و با تمرکز بر پراکنش فضایی داده‌ها و روند سالانه دما، ارزیابی صورت گرفته است. درستی این مدل‌ها با داده‌های 51 ایستگاه هواشناسی همدید برای دوره تاریخی (2014-1980) با استفاده از دو روش نمودار تیلور و نمودار جعبه‌ای موردبررسی قرارگرفته است. نتایج نشان داد که بیش‌تر مدل‌های CMIP6 در بازتولید پراکنش فضایی دما کارایی مناسبی دارند. با این‌ حال، در متوسط‌ پهنه‌ای کشور 73 درصد از مدل‌های مورد بررسی دمای کشور را کمتر از داده‌های ایستگاهی برآورد کرده‌اند. به‌طورکلی بیش از 56 درصد از مدل‌های مورد بررسی همبستگی‌ بالاتر از 5/0 را در مقایسه با داده‌های ایستگاهی‌ در متوسط پهنه‌ای دمای ایران نشان داده‌اند. چهار مدل CanESM5، INM-CM5-0، TaiESM1 و UKESM1-0-LL بالاترین کارایی را در برآورد دمای ایران نشان داده‌اند. روند سالانه دما در متوسط پهنه‌ای کشور که با آزمون من-کندال تصحیح‌شده مورد بررسی قرار گرفت، نشان داد که روند دمای مدل‌های CMIP6 همگام با داده‌های مشاهداتی برای تمامی مدل‌ها افزایشی است. با این ‌حال بیش‌تر مدل‌های CMIP6، در دوره تاریخی آهنگ گرمایش بیش‌تری را شبیه‌سازی کرده‌اند که با داده‌های ایستگاهی تفاوت دارد. این تفاوت‌ها با وردایی درونی اقلیم (ICV) قابل توضیح نیستند و مدل‌هایی با حساسیت اقلیم ترازمند بیش‌تر، آهنگ بیش‌تری از گرمایش را در مدل‌ها ایجاد کرده است. برای نمونه، مدل‌هایی همانند CanESM5 و UKESM1-0-LL که بیشینه روند را نشان داده‌اند، بالاترین ECS و TCR را در بین مدل‌ها داشته‌اند.

کلمات کلیدی