حوضه آبریز آبخوان مشهد-چناران دارای سازندهای زمین‌شناسی متنوع (آذرین، دگرگونی، کربناته، غیرکربناته و آبرفت ها) و تاثیرگذار بر کیفیت و تیپ آبهای زیرزمینی می باشد. بررسی میانگین آماری کیفیت آب بیش از 1000 نمونه منابع آب انتخابی (چشمه، قنات و چاه) از سال 1366 الی 1399 و بکارگیری تکنیک‌های هیدروژئوشیمیایی نشان می‌دهد که تیپ غالب آب خروجی از سازندهای آذرین، دگرگونی، رسوبی کربناته-رسوبی غیرکربناته و آبرفت‌ها به ترتیب CaNaHCO3، CaHCO3، CaMgCl و NaCl می‌باشند. در سنگ‌های آذرین و دگرگونی انحلال کانی‌های سیلیکاته، پلاژیوکلازها (آلبیت و آنورتیت) و فلدسپارها باعث افزایش غلظت Ca+2 و Na+ در آب می‌شوند. اما در سازندهای رسوبی کربناته و غیرکربناته بدلیل انحلال کلسیت و دولومیت و تبخیری‌ها، یونهای Ca+2 و Mg+2 و Cl- در آب غالب می‌‌باشند. بررسی میانگین داده‌های کیفی طولانی مدت و داده‌های شهریور 1399 در 14 پیزومتر دشت، نشان می‌دهد، هر چند که آب های زیرزمینی در محل تغذیه از کوه های اطراف دارای تیپ آب متغیر می‌باشد، اما در طول جهت جریان، بجز منطقه شمال غرب که تحت تاثیر سازند تبخیری (Jks) سدیم کلراید است، تیپ غالب آب سولفات سدیم می‌باشد. در آبخوان آبرفتی، کانیهای کلسیت، دولومیت و آراگونیت فوق اشباع و کانیهای ژیپس، انیدریت و هالیت تحت اشباع می باشند. نتایج مدل معکوس هیدروژئوشیمیایی در نرم‌افزار Phreeqc، نشان می‌دهد که ترکیبات حل شده در آب زیرزمینی منابع آب گروه دوم حاصل انحلال کانیهای کلسیت و دولومیت و آلبیت در گروه اول می باشد.

کلمات کلیدی