پژوهش حاضر در قالب رویکردی کیفی مبتنی بر نظریه زمینه‎ای با هدف بررسی نسبت فرهنگ سازمانی و شکل‎گیری تمایلات کارآفرینی اجتماعی، به بررسی تجربه زیسته دانشجویان پیرامون فعالیت‎های فرهنگی و فوق‏برنامه در دانشگاه پرداخته‎است. تجزیه و تحلیل داده‎ها که از طریق مصاحبه‎های نیمه‎ساختاریافته با 22 دانشجو در دانشگاه فردوسی مشهد به دست آمد، منجر به صورت‌بندی پدیدۀ مرکزی تحت عنوان «فوق برنامه‌ها در دانشگاه: عرصه تلفیق نوآوری و نوع دوستی» شده‌است. این پدیده بر پایه مجموعه‌ای از شرایط زمینه‌ای از قبیل «جهت‌گیری استادمحور در فرهنگ سازمانی دانشگاه»، «غلبه امور آموزشی‌پژوهشی بر امور تربیتی در دانشگاه» و «پویایی خرده‌فرهنگ‌های دانشجویی در قلمرو سازمانی دانشگاه»، رخ داده است. مهمترین شرایط علی اثرگذار بر پدیده مذکور عبارت از «تنوع و گستردگی فوق‌برنامه‌های آموزشی»، «الگوی اجرایی حاکم بر فعالیت‌های فوق‌برنامه» و «دسترس‌پذیری فوق برنامه‌ها در قالب‌های مالی و زمانی» است. همچنین برخی شرایط مداخله‎ای مانند «تجارب مربوط به زندگی خانوادگی»، «سوابق تحصیلی در مدرسه» و «شرایط حاکم بر رشته و گروه آموزشی» شناسایی شدند. راهبردهای اتخاذشده توسط دانشجویان در مقابل پدیده مذکور شامل «اولویت‌دهی»، «توازن‌دهی» و «بی‌توجهی» به فوق‌برنامه منجر به پیامدهایی نظیر «افزایش تمایل به کارگروهی»، «جهت‌گیری توامان فردی و جمعی در منفعت‌جویی»، «تحول در احساسات خیرخواهانه»، «گرایش به نوآوری» و «رشد تک ساحتی در بی‎توجهی به فوق برنامه‎ها» شده‎است.

کلمات کلیدی