منطقه آسیای مرکزی از سده های گذشته مورد توجه قدرت های بزرگ بوده و باعث رقابت میان آنها شده است. پس از پایان جنگ سرد نیز علاوه بر روسیه، کشورهایی نظیر امریکا، چین و هند در پی گسترش نفوذ خود در این منطقه بوده اند. در این فضا، طبیعی است که قدرت های بزرگ به عنوان یکی از عوامل مؤثر در نظم منطقه ای آسیای مرکزی ایفای نقش کرده اند. علی رغم اینکه رقابت امریکا و روسیه در مناطق مختلف از جمله آسیای مرکزی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده، رقابت چین و هند کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، هدف اصلی مقاله حاضر این است که نشان دهد چین و هند واقعا چه نقشی در نظم منطقه ای آسیای مرکزی ایفا کرده اند. رهیافت مورد استفاده در این مقاله، الگوی «مدیریت قدرت های بزرگ» و ارتباط آن با نظم منطقه ای است که از مکتب انگلیسی روابط بین الملل استخراج شده است. روش مورد استفاده در این مقاله، نوعی تبیین کارکردی است که نقش یک عنصر (قدرت های بزرگ) در یک پدیده خاص (نظم منطقه ای آسیای مرکزی) مورد بررسی قرار می گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که چین و هند در گام اول با مدیریت رقابت دوجانبه خود به طور کلی و در گام دوم با مهار مناقشات و رقابت های منطقه ای خود در آسیای مرکزی به حفظ نظم منطقه ای در آسیای مرکزی کمک کرده اند.

کلمات کلیدی