در این پژوهش برای ارزیابی تغییرات زمانی-مکانی مجموع تبخیر-تعرق (ET) در بخش جنوبی حوضه آبریز رودخانه ارس از محصول به‌دست آمده از داده­های سنجنده مودیس ماهواره ترا (MOD16) برای یک دوره آماری 20‌‌ساله (2019-2000) استفاده شد. تفکیک مکانی این داده­ها 500 متر و تفکیک زمانی آن 8 روزه است. برای ارزیابی دقت داده­های ET مودیس از داده­های تبخیر ایستگاه­های موجود در سطح حوضه و معیار RMSE استفاده شد. در طول دوره به‌طور کلی غرب حوضه، میانگین تبخیر-تعرق کمتری نسبت به شرق آن داشته است. تمامی هسته­های بیشینه به غیر از هسته پارس­آباد از سال 2000 وجود داشتند؛ اما هسته بیشینه در پارس­آباد از 2001 به‌بعد تشکیل شده و به‌صورت تدریجی وسعت یافته است. بیشترین تغییر افزایشی مقدار ET دوره در کاربری زراعی آبی پارس­آباد، جنگل­های متراکم در خداآفرین و کلیبر، مراتع مرغوب جنوب­شرقی اردبیل و مخلوط کشاورزی-باغی آن و بیشترین تغییر کاهشی ET نیز در کاربری زراعت دیم، مخلوط مراتع فقیر و سایر کاربری­ها در جنوب پارس‌آباد، بیله­سوار و گرمی مغان و تا حدودی مراتع فقیر غرب حوضه مشاهده شد. تغییر افزایش ET در قسمت­های اشاره شده تا حدی ناشی از تغییر کاربری آنها تشخیص داده شد و همچنین می­تواند ناشی از تغییرات افزایشی متغیرهای هواشناسی مؤثر بر آن از جمله دمای هوا، سرعت باد و... و نحوه مدیریت منابع آب نیز باشد که روشن شدن آن نیازمند تحقیقات مفصلی است. افزایش نیاز آبی گیاهان تنها یکی از تبعات افزایش ET خواهد بود.

کلمات کلیدی