چکیده بررسی نقش جریان های سیاسی مدعی مهدویت می تواند به مشخص کردن مجعولات وارد شده از سوی سیاسیون به روایات مهدوی کمک کند و به پالایش هرچه بیشتر روایات این حوزه بینجامد. ظهور مدعیانِ مهدویِ فراوان در زیدیه نشان از آن دارد که مهدویت در این جریان از کارکرد سیاسی پررنگی برخودار بوده است. شواهدی از جعل و تحریف روایات مهدوی را می توان در این فرقه ردیابی نمود. مطالعه حاضر با بررسی منابع متقدم زیدیه و منابع حدیثی فریقین و مطالعه تاریخی سرگذشت مدعیان مهدویت در فرقه زیدیه، آن دسته از احادیث و ادعاهای مرتبط با مفاهیم و معارف مهدوی را که نیاز به تأمل بوده را شناسایی کرده است و با رویکرد تحلیلی- توصیفی، به دنبال ردیابی روایات جعلی است که توسط جریان سیاسی زیدیه جعل و یا مورد تحریف واقع شده اند. داده های این مطالعه که براساس تاریخ ظهور مدعیان مهدویت در زیدیه دسته بندی شده است، بیانگر گونه هایی از جعل و تحریف در روایات و معارف مهدوی است، که جریان‌های «زید ‌بن علی» و «نفس زکیه»، از مهم ترین آنهاست. در این میان نقش جریان «نفس زکیه» بسیار پررنگ تر است. هم چنین پیرامون روایات فضیلت آخرالزمانی طالقان و احادیثی با طَرف «اسمه اسم نبیٍ» گمان دست داشتن زیدیان در جعل آن می رود.

کلمات کلیدی