بیماری پیچیدگی برگ چغندرقند یکی از مخرب ترین بیماری های ویروسی چغندرقند می باشد. چندین گونه ویروس از جنس های مختلف خانواده جمینی ویریده عامل ایجاد این بیماری هستند. ویروس ایرانی پیچیدگی برگ چغندرقند (BCTIrV -Beet Curly Top Iran Virus) شایع ترین عامل این بیماری در ایران می باشد. ژنوم BCTIrV یک قطعه دی ان آ تک لای حلقوی بطول تقریبی 8/2 تا 2/3 کیلو باز است. ناقل طبیعی این ویروس زنجرک Circulifer Haematoceps است. با توجه به مشکلات تکثیر و انتقال ویروس با ناقل در گلخانه در این تحقیق بیماری زایی دو همسانه عفونت زای ویروس با یکدیگر مقایسه شده است. همچنین شرایط لازم برای تکثیر ناقل و انتقال ویروس بهینه سازی شده است. به این منظور همسانه های عفونت زای 4/1 و 1/1 مری از BCTIrV ساخته شد و به روش مایه زنی با اگروباکتریوم به گیاهچه های چغندرقند مایه زنی شدند. جهت تکثیر و نگهداری جمعیت های زنجرک ناقل آزمون های دمایی و زمانی و میزبان ترجیحی انجام شد. سپس آزمون انتقال با ناقل طبیعی ویروس نیز انجام شد. نتایج نشان داد که سازه های ساخته شده در گیاهچه های چغندرقند بیماریزا هستند و علائم بیماری مانند زردی و پیچیدگی از هفته چهارم پس از زمان مایه زنی با ناقل طبیعی ایجاد شد. تولید همسانه های عفونت زای کارآمد مطالعه بیولوژی ویروس را تسهیل می کند. دمای بهینه روزانه برای تکثیر زنجرک 29 و دمای بیشینه و کمینه بترتیب 34 و 18 سانتی گراد تعیین شد و مدت زمان لازم برای تولید هر نسل 45 روز پس از استقرار زنجرک ها بود. میزبان ترجیحی زنجرک گیاه تاج خروس وحشی (Amaranthus retroflexus) تعیین شد و جمعیت حشره بر روی این گیاه تا 1/11 برابر افزایش یافت. زنجرک های تکثیر شده پس از تغذیه از چغندر قند آلوده، BCTIrV را به گیاهان سالم انتقال دادند.

کلمات کلیدی