هدف این مقاله بسط مجموعه‌ای از معادلات جبری و نظری و همچنین مدل‌‌های تجربی برای تبیین، اندازه‌‌گیری و کنترل مولفه‌‌های موثر بر فرایندهای ایجاد اقلام تعهدی در سطح شرکت است. به لحاظ نظری انتظار می‌‌رود این گونه مولفه‌‌های شرکتی، به طور متعامل با شوک‌‌های فروش، باعث تغییر اقلام تعهدی عادی سرمایه در گردش شوند. بر اساس مشاهده 2642 از شرکت‌‌های عضو بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1380 تا 1394 ، یافته‌ها نشان می‌‌دهد که ناهمگونی در فرایندهای ایجاد اقلام تعهدی در شرکت‌‌های درون یک صنعت، خطای اندازه‌‌گیری مدل جونز را که در قالب قدر مطلق باقی‌‌‌مانده‌‌های مدل اندازه‌‌گیری می‌‌شود، افزایش می‌‌دهد. نتایج برازش مدل تعهدی پیشنهادی، که به صورت پانلی در سطح 17 صنعت و به صورت سری زمانی در سطح 200 شرکت برازش گردید، نشان می‌‌دهد که تصریح مولفه‌‌های موثر بر فرایندهای ایجاد اقلام تعهدی باعث افزایش توان توضیح‌دهندگی متغیرهای مشاهده‌شده می‌‌گردد.

کلمات کلیدی