تاریخ جهانگشای نوشتۀ علاءالدین عطاملک جوینی (623- 681ق)، اثری کم مانند در تاریخ‌نگاری و ادبیات فارسی است که پژوهش های پرشماری را به خود اختصاص داده است. با وجود این، همچنان پرسش ها و ابهاماتی درباره جهانگشای و نویسنده آن وجود دارد. مقالۀ حاضر که به جوینی به‌عنوان مورّخی سیاستمدار نگریسته و او را بر اساس الزامات این حرفه نقد کرده است، به برخی از این پرسش ها پاسخ می دهد. یافته های مقاله نشان می دهد که سبب نپرداختن جوینی به رخدادهای پس از فروپاشی اسماعیلیه، نه افزایش اشتغال یا فرصت نداشتن وی، بلکه محذوریات سیاسی و اعتقادی او بوده است. بخش دیگری از یافته های مقاله، مجعول بودن دو تبارنامۀ جوینی را آشکار می‌نماید و گمانه هایی دربارۀ سرچشمۀ نام تاریخ جهانگشای و نیز طرح جوینی برای نگارش تاریخی عمومی به کمک دیگران را مطرح می کند.

کلمات کلیدی