ایران چهارمین کشور سیل‌خیز جهان از نظر آسیب پذیری در مواجهه با سیل است و استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران در خطر نسبی بالای سیل قرار دارد. این استان در تعداد حوادث سیل رتبه اول و در خسارت‌ها رتبه سوم و در تلفات جانی رتبه ششم را در کشور دارد. به همین دلیل مخاطره سیل در این استان سالانه موجبات وارد آمدن خسارات فراوانی به روستائیان به ویژه در بخش مسکن می گردد. از این رو پژوهش حاضر آسیب پذیری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی شهرستان درگز را در مواجهه با سیل مورد بررسی قرار می دهد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی بر پیمایش میدانی است. سازۀ آسیب پذیری مسکن در 6 مولفه جسم، محتوا، روبنا، زیربنا، فضای معیشتی، تأسیسات و تجهیزات به کمک 18 شاخص در طیف لیکرت کمی شد. پایایی پرسشنامه محقق ساخته با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0.96 و مطلوب ارزیابی شد. به کمک کارشناسان بنیاد مسکن 9 روستا در سطح شهرستان درگز با بیشترین آسیب پذیری در مواجهه با سیل به عنوان نمونه انتخاب شد. این روستاها دارای 1514 واحد مسکونی هستند که به کمک فرمول کوکران 225 واحد به عنوان نمونه تعیین گردید. نتایج نشان داد در بین مولفه های مورد بررسی، میانگین آسیب پذیری زیربنا یا فوندانسیون با 2.55 بیشتر از سایر مولفه ها است. اگرچه میزان آسیب پذیری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی شهرستان درگز در مواجهه با سیل با میانگین 2.16 کمتر از میانه نظری و در حد کم تا متوسط ارزیابی شده است، اما میزان خسارت وارده به 38 خانوار مورد بررسی، بالای 50 درصد است که رقم پاینی نیست. ﺑـﺎﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﻣﻞ از ﺧﻄﺮ ﺳﻴﻼب اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷـﺪ، زﻳـﺴﺘﻦ در ﻛﻨـﺎر ﺳـﻴﻼب و اﻋﻤـﺎل ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی مناسب درﺧﺼﻮص کاهش آسیب پذیری مسکن اﻣﺮی ﺿﺮوری اﺳﺖ.

کلمات کلیدی