خداوند متعال که خیر و کمال محض است و بندگان را به اطاعت خود فراخوانده و از معصیت بازداشته است در فقره کذلک زینا الکل امة عملهم از آیه 108 سوره انعام تزیین اعمال همه امت ها را به خود نسبت داده است. اینکه این تزیین به چه معناست و از چه روی به خداوند نسبت داده شده، چالشی است که مفسران در تفسر این فقره با آن مواجه بوده اند. پژوهش حاضر که با روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته دیدگاه های مفسران در تفسیر این فقره را به 5 گونه تقسیم کرده است. به نظر می رسد چهار گونه اول یعنی دیدگاه های ظاهرگرا، تاویل گرا، تخصیص گرا و فردگرا قابل پذیرش نبوده و هر کدام به دلایلی رد می شود. در این میان تنها دیدگاهی که آن را ناظر به ارزش های اجتماعی امت ها می داند، قابل پذیرش است. ارزش اجتماعی از نوع اعتباریات اجتماعی متغیر به شمار می روند. بنابراین ممکن است در هر جامعه ای نسبت به جامعه دیگر، متفاوت باشند اما چون خداوند بشر را به گونه ای خلق کرده که وقتی جامعه انسانی تشکیل می شود، ارزش هایی در آن اعتبار می شود، خداوند این ارزش ها را به خود نسبت داده است. ولی این به معنای منتسب ساختن گمراهی و شرک (و به طور کلی ضد ارزش ها) به خداوند نیست زیرا ارزش قلمداد شدن این موارد حاصل ادراک حقیقی نادرست است که به خود انسان منتسب است. آنچه به خداوند انتساب می یابد، ادراکات اعتباری است که بر آن ادراک حقیقی نادرست مترتب شده است.

کلمات کلیدی