عنوان : ( جنبه‌هایی از دستور گفتمانی‌نقشی؛ شواهدی رده‌شناختی از زبان فارسی )
نویسندگان: حامد مولائی کوه بنانی , علی علیزاده , شهلا شریفی ,
Full Textچکیده
دستور گفتمانی‌نقشی»، که در بسیاری از فرضیات خود با دستور نقش‌گرای دایک (1970) مشترک است، در سال 2008، از جانب هنگولد و مکنزی معرفی شد. دایک عقیده داشت که هر الگوی دستوری، که قادر باشد به سطوح کفایت رده‌شناختی، روان‌شناختی و کاربردشناختی دست یابد، دستوری کامل است. دستور گفتمانی‌نقشی، به‌منظور دستیابی به کفایت روان‌شناختی، فرایند تولید گفتار را به‌صورت بالابه‌پایین سازمان‌دهی می‌کند، به‌منظور دستیابی به کفایت کاربردشناختی، کنش‌گفتمان را واحد اصلی مطالعه معرفی می‌کند و ترتیب سطوح زبانی را به گونه‌ای طراحی می‌کند که واحدهای کاربردی و معنایی (نقش) بر واحدهای صرفی‌نحوی و واجی (صورت) حاکمیت دارند. به‌منظور دستیابی به کفایت رده‌شناختی نیز، 84 الگوی ترتیب سازه‌ای معرفی شده است. در این نظریه، واحدهای زبانی براساس نقش ویژۀ خود در سطح بینافردی و براساس طبقۀ معنایی در سطح بازنمودی تولید می‌شوند و سپس، وارد مرحلۀ رمزگذاری در دو سطح صرفی‌نحوی و واجی می‌شوند. در این پژوهش، ضمن معرفی اصول کلی این نظریۀ دستوری، به‌دنبال آن خواهیم بود تا نحوۀ تولید کنش‌گفتمان در این دستور را با مثال‌های فارسی ارائه دهیم تا در خلال آن، کارایی‌های این دستور در جهت تبیین تعدادی از پدیده‌های گفتمانی و دستوری فارسی نمایان شود.
کلمات کلیدی
دستور گفتمانی‌نقشی کفایت رده‌شناختی کفایت روان‌شناختی کفایت کاربردشناختی
@article{paperid:1093178,
author = {مولائی کوه بنانی, حامد and علیزاده, علی and شریفی, شهلا},
title = {جنبه‌هایی از دستور گفتمانی‌نقشی؛ شواهدی رده‌شناختی از زبان فارسی},
journal = {علم زبان},
year = {2021},
volume = {8},
number = {1},
month = {April},
issn = {2423-7728},
pages = {302--329},
numpages = {27},
keywords = {دستور گفتمانی‌نقشی کفایت رده‌شناختی کفایت روان‌شناختی کفایت کاربردشناختی},
}
%0 Journal Article
%T جنبه‌هایی از دستور گفتمانی‌نقشی؛ شواهدی رده‌شناختی از زبان فارسی
%A مولائی کوه بنانی, حامد
%A علیزاده, علی
%A شریفی, شهلا
%J علم زبان
%@ 2423-7728
%D 2021
